LÀM SAO TRÁNH SỰ DỮ?
Số 245: Thức Ăn Nhanh Cho Tâm Hồn (The Fast Food for The Soul) by Fr. Quảng Trần, C.Ss.R., thứ hai, ngày 04 tháng 9 năm 2023.
TRÁNH SỰ DỮ!
Chúa Giêsu nói với các môn đệ:
“Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo”. (Mt 16: 24)
Trong cõi thế gian này sự dữ (evil) được phân chia làm hai loại: Sự dữ thể lý và sự dữ luân lý.
Sự dữ thể lý là những khiếm khuyết, bất toàn liên can tới vật chất: bệnh tật của thân xác, sự khiếm khuyết của các bộ phận trong cơ thể, lũ lụt, động đất, sóng thần… làm tổn hại người và của cải, etc. Những sự dữ thể lý này dù xảy ra trên bình diện lớn hay nhỏ, tập thể hay cá nhân, vẫn là mầu nhiệm, khó có câu trả lời, giải thích thỏa đáng. Thiên Chúa là Đấng đầy quyền năng và trọn tốt trọn lành, tại sao Ngài lại vẫn cứ để sự dữ thể lý xảy ra?
Thứa: không biết! Đó vẫn là một mầu nhiệm! Tuy nhiên, chúng chỉ có thể đoán biết rằng nếu Thiên Chúa để cho một sự gì xảy ra, thì hẳn Ngài phải có lý cho phép nó được xảy ra. Mọi sự xảy ra đều có một lý do nào đó. Nếu con người cố gắng hết sức, mà điều đó vẫn cứ xảy đến, hẳn Thiên Chúa phải có một lý do để cho nó xảy ra. Điều xảy ra đó là sự quan phòng tuyệt vời nhất của Thiên Chúa.
Sự dữ luân lý là những vi phạm, với sự khôn ngoan của ý chí và lý trí, con người đã chọn lựa làm sai.
Tại sao Thiên Chúa cho phép sự dữ luân lý xảy ra? Tôn trọng tự do của con người. Tình yêu mà không có tự do, thì không còn là tình yêu nữa. Cũng thế, tự do mà bị cấm chọn điều này, điều kia thì không còn là tự do đích thực nữa. Có tự do, thì cũng có những hậu quả do chọn lựa tự do để lại. Có những hậu quả tốt và xấu liên quan đến sự tự do đưa ra chọn lựa.
Chúng ta phải khẳng định với nhau rằng Thiên Chúa không phải là nguyên nhân của sự dự. Nơi Thiên Chúa không có sự dữ hiện hữu. Nhưng, nếu sự dữ xảy ra, vì lý do bí nhiệm nào đó chúng ta chưa hiểu nổi, Thiên Chúa vẫn luôn BIẾN SỰ THÀNH SỰ LÀNH. Thiên Chúa rút kết quả tốt ra từ sự dữ.
Đến đây, một câu hỏi hay một vấn nạn được đặt ra: đành rằng Thiên Chúa vì yêu thương con người, Ngài tôn trọng sự tự do của con người, nhưng nếu sự tự do của con người gây tồn hại lên người khác, thì người bị gây tổn hại sẽ ra sao? Đang tự dưng tự lành bị “sao quả tạ” ập xuống, không có cách nào tránh khỏi do lỗi của những người khác, sự dữ xảy ra cho người bị hại, trường hợp này sẽ trả lời cho người bị hại thế nào?
Thưa! Không biết! Chỉ biết dưới con mắt hiện tại của chúng ta điều đó là chưa tốt, nhưng tương lai với chúng ta thế nào, thì chúng ta không biết. Tuy nhiên, mọi sự xảy ra đối với Thiên Chúa, Đấng là Alpha và Omêga, là nguyên thuỷ và là cùng tận, nơi Ngài không có thời gian và không gian, luôn luôn là hiện tại. Trước mắt chúng ta có thể là không tốt, nhưng Thiên Chúa luôn là hiện tại, mọi sự đều phơi bày ra trước mặt Thiên Chúa, Ngài biết mọi sự. Do đó, bổn phận của chúng ta là tin tưởng vào sự quan phòng đầy yêu thương của một Thiên Chúa yêu thương và quyền năng.
Chuyện Kể rằng: Ở một vương quốc nó, có một vị quan lớn trong triều đình luôn sống thái độ tích cực trong mọi hoàn cảnh. Câu nói cửa miệng của vị quan lớn này là: “Tất cả đều là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế!”
Một lần kia, vị vua của quốc đó đi săn thú trong rừng. Vua bị con báo cắn vào tay, và phải cắt đứt một ngón tay. Khi hồi cung mọi người đến an ủi, và vị quan sống tích cực cũng yết kiến và nói: Tâu bệ hạ! Mất ngón tay còn tốt hơn nhiều so với mất mạng sống! Bệ hạ hãy nghĩ thoáng một chút! Tất cả đều là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế!
Nhà vua vừa nghe liền điên tiết: Ngươi thật to gan! Ngón tay ta mất mà nhà ngươi còn bảo rằng đó là sự quan phòng tốt nhất..? Nhà ngươi có mất ngón tay đâu mà nói “quan phong tốt nhất…!” Nếu xảy ra với ngươi liệu ngươi có nói được như vậy không?
Thấy nhà vua nổi trận lôi đình, vị đại quan chẳng mảy may quan tâm, và vẫn tỉnh bơ nói: Thưa! Bệ hạ, thật sự là thế! Nếu chúng ta có thể vượt qua sự thành bại, được mất nhất thời thì quả thực tất cả đều là sự an bài tốt nhất.
Nhà vua nói: Thế ta nhốt ngươi vào ngục, đó cũng là sự quan phòng tốt nhất ư?
Vị đại quan mỉm cười nói: Nếu điều này xảy ra, thì thần tin đó là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế.
Nhà vua nói: Nếu ta gọi lính mang ngươi ra chém thì ngươi cũng bảo rằng đó là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế ư?
Vị đại quan vẫn mỉm cười, và như thể việc nhà vua đang nói chẳng liên quan đến ông: Nếu như thế, thần vẫn tin rằng đấy là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế.
Nhà vua điên tiết, đập tay xuống bàn và ra lệnh cho lính: Tống ông vào nhà giam cho đến khi nào ông hết còn xem đây là sự quan phòng tốt nhất nữa từ Thượng Đế thì mới thôi. [Đây chỉ là câu chuyện ngụ ngôn, nhưng, việc nhà vua tống giam vị quan này cũng phản ánh một sự thật trong đời sống xã hội mọi thời: Có tiền và có quyền thì được lên tiếng nói.]
Khi bị lôi đi, vị quan quay đầu lại nhìn nhà vua và hô to: Đây cũng chính là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế!
Một thời gian sau đó, nhà vua một mình muốn đi vi hành, xem đời sống dân chúng thế nào. Vua đến một vùng kia, và bị một nhóm thổ dân bắt. Hôm đó lại đúng ngày trăng tròn. Tục lệ của người thổ dân ở đây, mỗi dịp trăng tròn họ sẽ bắt một người tế thần của họ. Tuy nhiên, sau khi khám xét, thầy tư tế phát hiện cơ thể nhà vua không còn nguyên vẹn, không thể làm lễ vất tế cho vị thần, nên đã thả tự do cho nhà vua.
Thoát kiếp nạn, nhà vua trở về hoàng cung với niềm vui khôn xiết. Ông ra lệnh thả vị quan bữa trước bị tống giam.
Nhà vua mở tiệc ăn mừng vì đã may mắn thoát nạn. Trong lúc tiệc tùng, nhà vua nói với vị quan, người luôn tin “Tất cả đều là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế!,”rằng: “Khanh nói chẳng sai, quả nhiên tất cả đều là sự an bài tốt nhất từ Thượng Đế. Nếu ngày trước không bị con báo cắn mất ngón tay thì bây giờ cái mạng ta cũng chẳng còn.”
Vị quan đại thần mỉm cười trả lời: “Chúc mừng bệ hạ đã có kinh nghiệm tuyệt vời về sự quan phòng tốt nhất đến từ Thượng Đế! Và hy vọng bệ hạ có cái nhìn mới về nhận sinh quan và thế giới quan.”
Trong lúc tiệc tùng, một lúc sau, nhà vua chợt hỏi vị quan này: Ta may mắn thoát hiểm, đúng là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế. Nhưng khanh vô duyên vô cớ bị giam vào ngục không có lý do, chẳng lẽ đó cũng là sự quan phòng tốt nhất từ Thượng Đế?
Vị quan chậm rãi trả lời: “Tâu bệ hạ! Ngài nhốt thần vào nhà lao quả thực là sự an bài tốt nhất! Bệ hạ thử nghĩ xem, nếu thần không ở trong ngục thì ai sẽ là người theo bệ hạ đi vi hành? Nếu bị thổ dân bắt đi để tế thần, bệ hạ vì thiếu mất ngón tay mà thoát nạn, vậy ai sẽ là người thay thế? Chẳng phải là thần đã bị giết để tế thần rồi sao? Vì vậy, thần xin kính bệ hạ một ly, đa tạ người đã cứu thần một mạng.”
Cùng Suy Nghĩ và Hành Động: Những gian nan khốn khó trong cuộc đời là có thật, dù muốn dù không ai cũng không tránh khỏi. Chính Chúa Giêsu cũng bảo những người đi theo Chúa rằng: “Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo” (Mt 16: 24). Chúa không hứa hết khốn khó, nhưng “hết thập giá sẽ đến vinh quang.” Bổn phận của chúng ta tin tưởng vào bàn tay quan phòng của Thiên Chúa.
Tuy nhiên, nói thì dễ, nhưng khi ở trong những lúc sự dữ bủa vây, niềm tin vào sự quan phòng yêu thương của Thiên Chúa không dễ. Lời mời gọi: Thiên Chúa có thể rút từ sự dữ ra điều lành. Giữa những lúc khó khăn xin cho chúng ta được ơn đức tin vào sự quan phòng của Thiên Chúa. Để tránh hay bớt xự dữ xảy đến: “anh em hãy ăn ở như con cái ánh sáng; mà ánh sáng đem lại tất cả những gì là lương thiện, công chính và chân thật” (Ep 5: 8-9). Hay nói như triết gia cổ đại Hy Lạp, Aristotle, “Nếu chúng ta không làm điều gì sai, thì không có sự dữ nào có thể tấn công chúng ta được.”
Tôi đã có những kinh nghiệm gì về sự dữ thể lý? Kinh nghiệm về sự dữ luân lý? Làm thế nào để tôi vượt qua? Tôi có kinh nghiệm nào về việc: Thiên Chúa biến sự dữ thành sự lành?
Fr. Quảng Trần, C.Ss.R.
