SỐNG LỜI CHÚA HÔM NAY
CHÚA NHẬT I MÙA CHAY NĂM B (18/2/2024)
HÃY SÁM HỐI & TIN VÀO TIN MỪNG!
[St 9,8-15; 1 Pr 3,18-22; Mc 1,12-15]
I. DẪN VÀO PHỤNG VỤ
Mùa Chay lại trở về với muôn vàn hồng ân của Thiên Chúa. Cùng với toàn thể Giáo hội Công giáo, chúng ta hãy bước vào Mùa Chay của Phụng vụ Năm B với tâm tình xứng hợp. Trọng tâm của Mùa Chay là ăn năn sám hối về những tội lỗi và thiếu sót trong cuộc sống đức tin của mình và thay đổi cách sống nhằm chuẩn bị tâm hồn đón mừng Chúa Giêsu Kitô Phục Sinh và ơn cứu độ của Thiên Chúa. Các bài đọc Thánh Kinh hôm nay đều tập trung vào việc Thiên Chúa đã cứu vớt con người:
* Bài Cựu Ước (St): Thiên Chúa đã cứu ông Nôê và con cái ông cũng như tất cả mọi sinh vật ở với ông, khỏi nạn lụt tức nạn hồng thủy.
* Bài Thánh Thư (1 Pr) và Phúc Âm (Mc): Thiên Chúa đã dùng nước Thanh Tẩy để cứu toàn thể nhân loại khỏi tội lỗi và sự chết, khi Thiên Chúa sai Con Một Yêu Dấu của Người đến trần gian để rao giảng và khai mở Nước Trời, lập các Bí tích, chịu chết trên thập giá và phục sinh để thể hiện tình yêu thương và ơn cứu độ dành cho loài người.
Điều kiện để được cứu độ là “sám hối & tin vào Tin Mừng”. Đó cũng chính là sứ điệp của Lời Chúa hôm nay.
II. LẮNG NGHE LỜI CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH
2.1 Trong bài đọc 1 (St 9,8-15): "Giao ước giữa Thiên Chúa và ông Nôe sau khi ông này được cứu khỏi nướt lụt" Đây Thiên Chúa phán cùng ông Nôe và con cái ông rằng: "Đây Ta ký kết giao ước của Ta với các ngươi và con cháu các ngươi, với tất cả sinh vật đang sống với các ngươi, như chim chóc, gia súc, tất cả những thú vật đang sống trên mặt đất với các ngươi, những gì ra khỏi tàu và toàn thể thú vật trên mặt đất. Ta ký kết giao ước của Ta với các ngươi: nước lụt không còn tiêu diệt mọi loài nữa, cũng không khi nào còn lụt tàn phá trái đất nữa". Và Thiên Chúa phán: "Đây là dấu chỉ giao ước ký kết giữa Ta với các ngươi, và tất cả sinh vật đang ở với các ngươi và sau này mãi mãi. Ta sẽ đặt trên trời một cái mống, và nó sẽ là dấu chỉ giao ước giữa Ta với trái đất. Khi Ta quy tụ mây lại trên trời, mống sẽ xuất hiện trên mây, và Ta sẽ nhớ lại giao ước đã ký kết giữa Ta với các ngươi và mọi sinh vật, và không khi nào nước lụt tiêu diệt mọi loài như thế nữa!"
2.2 Trong bài đọc 2 (1 Pr 3,18-22): "Hiện giờ phép thánh tẩy cũng cứu thoát anh em giống như thể thức ấy" Anh em thân mến, Chúa Kitô đã chết một lần cho tội lỗi chúng ta, Người là Đấng công chính thay cho kẻ bất công, để hiến dâng chúng ta cho Thiên Chúa; thật ra Người đã chết theo thể xác, nhưng đã nhờ Thần Linh mà sống lại. Với Thần Linh, Người đã đến rao giảng cho những tâm hồn bị giam cầm, cho những kẻ xưa kia có lúc không tin, đang khi lòng nhân từ Chúa còn khoan giãn lúc ông Nôe đóng tầu, nhờ đó một số ít người, gồm tất cả tám người, được cứu khỏi nước lụt. Và hiện giờ, phép thánh tẩy cũng cứu thoát anh em cũng giống như thể thức ấy, vì phép ấy không phải chỉ rửa sạch thân xác, mà đó là lời cầu xin Thiên Chúa ban cho một lương tâm ngay thẳng, nhờ sự phục sinh của Chúa Giêsu Kitô, Đấng ngự bên hữu Thiên Chúa, sau khi về trời, đã bắt các thiên thần, các quyền thần và các đạo binh suy phục Người.
2.3 Trong bài Tin Mừng (Mc 1,12-15): "Chúa chịu Satan cám dỗ và các Thiên Thần hầu hạ Người" Khi ấy, Thánh Thần thúc đẩy Chúa Giêsu vào hoang địa và Người ở đó suốt bốn mươi đêm ngày, chịu Satan cám dỗ, sống chung với dã thú và các Thiên Thần hầu hạ Người.
Sau khi Gioan bị bắt, Chúa Giêsu sang xứ Galilêa, rao giảng Tin Mừng của nước Thiên Chúa, Người nói: "Thời giờ đã mãn, và nước Thiên Chúa đã gần đến; anh em hãy ăn năn sám hối và tin vào Tin Mừng".
III. KHÁM PHÁ CHÂN DUNG VÀ SỨ ĐIỆP CỦA CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH
3.1 Chân dung của Thiên Chúa qua bài Thánh Kinh
1o) Trong bài đọc 1 (St 9,8-15) chúng ta thấy Thiên Chúa đã loan báo và cứu ông Nôê và các con ông và tất cả mọi sinh vật đã ở với ông trên tầu, khỏi nạn hồng thủy, bằng một giao ước bền vững và lâu dài. Dấu chỉ của giao ước ấy là chiếc cầu vồng xuất hiện trên bầu trời.
Nhưng Thiên Chúa không chỉ lập giao ước với ông Nôê mà còn lập giao ước với dòng dõi ông là những kẻ tin Chúa. Dấu chỉ của giao ước mới này chính là Con Một Thiên Chúa, Chúa Giêsu thành Nadarét, Đấng đã xuất hiện giữa loài người.
2o) Trong bài đọc 2 (1 Pr 3,18-22) Tông đồ Trưởng Phêrô khẳng định: chúng ta được cứu là nhờ “Đức Kitô đã chịu chết một lần vì tội lỗi - Người là “Đấng Công Chính đã chết cho kẻ bất lương hầu dẫn đưa chúng ta đến cùng Thiên Chúa” Phương tiện và cũng là dấu chỉ của việc cứu chuộc ấy là Nước Thanh Tẩy được đổ trên trán/đầu chúng ta.
3o) Trong bài Tin Mừng (Mc 1,12-15) Thánh Máccô nhắc lại với chúng ta sự kiện sau khi chịu phép rửa bởi ông Gioan Tẩy giả, Chúa Giêsu được Thánh Thần đưa vào sa mạc để chịu Xatan cám dỗ. Và sau khi nghe tin Gioan bị giết hại, Chúa Giêsu xuất hiện công khai ở Galilê và bắt đầu rao giảng: “Thời kỳ đã mãn và Triều đại Thiên Chúa đã đến gần. Anh em hãy sám hối và tin vào Tin Mừng!”
3.2 Sứ điệp Lời Chúa trong ba bài Thánh Kinh:
Sứ điệp của Lời Chúa hôm nay là hãy sám hối và tin vào Tin Mừng, vì thời gian đã mãn và Triều đại Thiên Chúa đã gần.
1o) Sám hối là hối tiếc về những tội lỗi, thiếu sót của mình và hoán cải tức thay đổi suy nghĩ và hành động không theo thói quen và tập quán xói mòn của người đời nữa mà theo tinh thần và cung cách mới của Phúc âm.
2o) Tin vào Tin Mừng là tin vào chính Chúa Giêsu Kitô là Tin Mừng mà sứ thần loan báo khi Người sinh ra ở Bêlem. Tin vào Tin Mừng cũng là tin vào lời rao giảng của Chúa Giêsu Nadarét là Thiên Chúa làm người và đã được Thánh Thần xức dầu và đưa vào trần gian để loan báo Tin Mừng và ban ơn cứu độ cho mọi người. Tin vào Tin Mừng còn là tin vào Tình Thương và sự Trung Tín giữ lời hứa của Thiên Chúa.
IV. SỐNG VỚI CHÚA VÀ THỰC THI SỨ ĐIỆP CỦA LỜI CHÚA HÔM NAY
4.1 Sống với Thiên Chúa là Đấng quyền năng và giầu lòng xót thương khi Người ra tay cứu ông Nôê và gia tộc ông khỏi nạn Hồng Thủy là hình bóng của việc Thiên Chúa cứu nhân loại khỏi phải hư mất nhờ/bằng cái chết của Con Một là Chúa Giêsu Kitô!
4.2 Thực thi sứ điệp Lời Chúa hôm nay là chúng ta kiểm điểm và thay đổi đời sống theo sự hướng dẫn và mời gọi của Chúa Giêsu Kitô và của Mẹ Hội Thánh.
* Mỗi người/cộng đoàn chúng ta đã thật sự tin vào Chúa Giêsu Kitô là Tin Mừng Cứu Độ chưa?
* Mỗi người/cộng đoàn chúng ta đã thay đổi thế nào từ Mùa Chay năm trước đến Mùa Chay năm nay? (Nếu chúng ta đã thật sự tin vào Chúa Giêsu Kitô thì đời sống chúng ta đã thay đổi).
* Mỗi người/cộng đoàn chúng ta nên chú trọng đặc biệt vào điểm yếu kém nhất trong đời sống tâm linh và đời sống cộng đoàn của mình để sự thay đổi có được tính “quyết định” và “triệt để”.
V. CẦU NGUYỆN CHO THẾ GIỚI VÀ HỘI THÁNH
[Ghi chú: Lời cầu nguyện giáo dân thường có 4 ý: ý thứ nhất cầu cho thế giới, ý thứ hai cầu cho Hội Thánh toàn cầu, ý thứ ba cầu cho giáo dân của giáo xứ, ý thứ bốn cầu cho một hạng người đặc biệt nào đó]
5.1 «Đây Ta lập giao ước của Ta với các ngươi, với dòng dõi các ngươi sau này» Chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa hãy vì giao ước Người đã ký kết với loài người mà ban bình an cho thế giới và cho loài người, nhất là cho những người nghèo và đau khổ trong thế giới hôm nay.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.2 «Thời kỳ đã mãn, và Triều đại Thiên Chúa đã đến gần. Anh em hãy sám hối và tin vào Tin Mừng» Chúng ta hãy cầu nguyện cho các Kitô hữu, nhất là cho Đức Thánh Cha Phanxicô, cho các Hồng Y, Giám Mục, Linh Mục, Phó Tế và Tu Sĩ Nam Nữ, để mọi thành phần Dân Chúa biết canh tân đời sống đức tin theo lời mời của Chúa Giêsu Kitô.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.3 «Lãnh nhận phép rửa, không phải là được tẩy sạch vết nhơ thân xác, mà là cam kết với Thiên Chúa sẽ giữ lương tâm trong trắng, nhờ sự phục sinh của Đức Giêsu Kitô» Chúng ta hãy cầu nguyện cho mọi người thuộc giáo xứ chúng ta, nhất là cho những người tham dự Thánh Lễ này, biết gìn giữ tâm hồn trong trắng và thân xác vẹn sạch.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.4 «Người ở trong hoang địa bốn mươi ngày, chịu Xatan cám dỗ, sống giữa loài dã thú và có các thiên sứ hầu hạ Người» Chúng ta hãy cầu nguyện cho những người gặp thử thách và cám dỗ, để họ nhận được sức mạnh của Thiên Chúa Toàn Năng mà chiến thắng mọi cám dỗ của xác thịt, ma quỷ và thế gian.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
Sàigòn ngày 16/02/2021- Biên tập lại ngày 14 tháng 2 năm 2024 (Thứ Tư Lễ Tro)
Giêrônimô Nguyễn Văn Nội.
BÀI ĐOC THÊM : TỰ DO CHỨ KHÔNG PHẢI TRO BỤI
Lại một mùa Chay thánh về với chúng ta. Bầu không khí ba ngày Tết vẫn còn đó. Chúng ta đã xin Chúa ban bình an cho Năm Mới, chúng ta chúc tết ông bà cha mẹ, anh chị em và chúc tết nhau. Trước hôm qua, chúng ta đã xin Chúa thánh hóa công ăn việc làm, và hôm nay cùng toàn thể Giáo hội bước vào Mùa Chay Thánh.
Thoát khỏi ảo tưởng chạy theo tro bụi
Mùa Chay thánh mở đầu bằng lễ Tro, một biểu tượng mang đầy ý nghĩa. Với nghi thức làm phép tro và mỗi người nhận tro trên đầu, cùng lúc đó sẽ nghe được một trong hai câu Lời Chúa: “Hãy ăn năn sám hối và đón nhận Tin Mừng,” hoặc: “Ta là thân cát bụi sẽ trở về cát bụi“ (SLRM).
Lúc cúi mình nhận Tro lên đầu làm chúng ta liên tưởng đến sự chóng qua, mau hết. Và cũng để nói với chúng ta một cách tế nhị và thực tế rằng, bao nhiêu điều mà ngươi đang chạy theo, làm cho ngươi vất vả, sẽ chẳng còn lại gì. Dù ngươi có cơ cực hay giầu sang đến đâu đi nữa, ngươi sẽ chẳng mang theo được gì từ cuộc sống này. Những thực tại trần thế sẽ biến tan, như tro bay theo chiều gió. Của cải là tạm bợ, quyền lực là tạm thời, thành công sớm vụt tắt. Thứ văn hóa hào nhoáng bên ngoài đang thịnh hành ngày nay làm cho người ta sống cho những thứ chóng qua, đó thực là một sự lường gạt lớn. Vì nó như một ngọn lửa: cháy xong, nó chỉ còn lại tro.” Từ nhận xét đó, Đức Thánh Cha nhắc nhở rằng: “Mùa chay giải thoát chúng ta khỏi những ảo tưởng chạy theo tro bụi.” Nhưng chẳng ai giải thoát chúng ta được ngoài Chúa, vì “Thiên Chúa dẫn chúng ta đi qua sa mạc đến tự do” (Tựa đề của Sứ điệp mùa Chay 2024).
Trong Sứ điệp mùa Chay, Đức Thánh Cha viết: “Mùa Chay là thời gian hoán cải, thời gian tự do” (x. PHAN-XI-CÔ, Sứ điệp Mùa Chay 2024). Quả thật, chúng ta được dựng nên giống hình Chúa, làm con cái Chúa chứ không phải thân nô lệ, “không giống như Pharaô, Chúa không muốn thần dân mà là con cái” (ibi.,). Đức Thánh Cha viết tiếp: “Cảnh nô lệ đã làm dân Israel tê liệt trong sa mạc, ngăn cản họ tiến lên” (ibi.,). Đức Thánh Cha thừa nhận: “Mọi người đều có thể bám vào tiền bạc, địa vị, mục tiêu, truyền thống… Những thứ “Thay vì giúp chúng ta tiến bước, chúng sẽ làm chúng ta tê liệt” (ibi.,). Đức Thánh Cha khích lệ chúng ta tận dụng sa mạc là nơi chốn trong đó “sự tự do của chúng ta có thể lớn lên thành một quyết định của cá nhân không quay trở lại tình trạng nô lệ” (ibi.,).
Mùa Chay giúp chúng ta khám phá ra rằng, chúng ta được tạo thành cho ngọn lửa nồng cháy mãi, chứ không phải cho thứ tro tắt ngúm ngay; chúng ta được tạo thành cho Thiên Chúa, chứ không phải cho thế gian; cho cuộc sống vĩnh cửu trên Trời, chứ không phải cho sự lường gạt dưới đất này; cho tự do của con cái Chúa, chứ không phải để làm nô lệ sự vật.
Tóm lại, lễ Tro có nghi thức làm phép tro và xức tro là dịp để chúng ta suy nghĩ về bụi tro, cho thấy sự yếu hèn của mình và tính cách tùy thuộc vào Thiên Chúa vì con người được Ngài tạo dựng làm con, được Chúa đoái thương và ban ơn cứu rỗi.
Sứ điệp Lời Chúa
Các bài đọc (Ge 2,12-18; 2C 5,20-6,2; Mt 6,1-6.16-18) vang lên, kêu gọi chúng ta hoán cải tâm hồn: trong tương quan nội tâm với Thiên Chúa và tương quan xã hội với loài người.
Lời Chúa qua miệng tiên tri Giô-en thôi thúc chúng ta, “Hãy thổi kèn lên khắp Sion, hãy ra lệnh ăn chay” (Ge 2,15). Lời ấy mời gọi chúng ta: “Các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc… Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng” (2,12-13).
Những lời trên gợi lên cho ta cả một bầu khí trang trọng ở trong lịch sử Dân Israel bấy giờ đang lầm than khổ sở, kiệt sức, hao mòn. Họ bất lực, không thể tự chỗi dậy. Chúa sai tiên tri Giô-en đến, bảo họ thống hối ăn năn; trở về với Chúa; xin Ngài tha thứ và cứu độ. Đó là đường lối duy nhất để được cứu vãn. Thế nên, từ già đến trẻ, từ tư tế đến thứ dân, từ cô dâu mới cưới đến người góa phụ khổ sở, toàn dân, cả nước hãy tuyên bố mở mùa chay tịnh, ăn năn thống hối các lỗi lầm để được giải thoát và cứu độ.
Hôm nay, Giáo hội cũng muốn mượn lời tiên tri Giô-en, tâm tình của thánh Phao-lô để khai mạc mùa Chay thánh. Đồng thời khuyên con cái mình sống mùa Chay thánh cho nên. “Hãy làm hoà cùng Chúa đi… Bây giờ là cơ hội thuận tiện” (x. 2 Cor 5,20-6,2). Thánh Phaolô nhấn mạnh: “Dịp thuận tiện đến rồi… Bây giờ là cơ hội thuận tiện, giờ đây là ngày cứu thoát” ( 2 Cor 5,…). Ta hãy bắt chước con cái Israel ngày trước và toàn dân Chúa ngày xưa, lấy tro rắc trên mình để công bố ý chí đi vào mùa Chay thánh, mà thống hối canh tân, để đi vào con đường tốt đẹp và hạnh phúc hơn. Tin Mừng thánh Mát-thêu hôm nay cũng đề ra cho chúng ta những việc làm trong mùa Chay là: Ăn chay, cầu nguyện và làm phúc (x. Mt 6, 1-6; 16-18).
Cách thức cầu nguyện, làm phúc và ăn chay
Vậy chúng ta ăn chay, cầu nguyện thế nào, và bố thí ra sao?
Thánh Gio-an Kim Khẩu viết: “Chay tịnh là linh hồn của cầu nguyện, và làm phúc là sự sống của chay tịnh. Đừng ai tách rời ba việc ấy, vì chúng không thể tách rời nhau được. Ai chỉ làm một trong ba, hay không làm đủ cả ba một trật, thì người ấy chẳng làm gì hết. Vì thế, ai cầu nguyện thì cũng phải giữ chay, ai giữ chay thì cũng phải làm phúc. Ai cầu xin mà ao ước được Chúa nhậm lời thì phải biết lắng nghe lời người khác xin mình. Ai không từ chối lắng nghe lời người khác xin thì dễ được Chúa lắng nghe.
Ai mong ước được Thiên Chúa thông cảm điều mình đói khát, hãy thông cảm với người đang đói khát. Ai mong được thương xót, hãy thể hiện lòng thương xót. Ai kiếm tìm lòng tốt, hãy làm điều tốt. Ai muốn được người ta cho mình, thì hãy cho người khác. Người cầu xin cho mình điều chính mình đã từ chối người khác, quả là người bất lương. Thánh Gio-an Kim Khẩu nói: Này bạn, bạn hãy trở nên mẫu mực về lòng thương xót. Nếu bạn muốn được thương xót như thế nào, bao nhiêu, mau lẹ chừng nào, thì chính bạn hãy thương xót người khác cách mau lẹ cũng chừng ấy và cũng một cách thế như vậy.
Vì thế, cầu nguyện, làm phúc và ăn chay, cả ba việc họp lại thành một, vừa bênh vực, vừa là lời biện hộ, vừa là lời cầu xin cho chúng ta theo ba hình thức. Theo Đức Thánh Cha Phan-xi-cô: “Cầu nguyện, bố thí và ăn chay không phải là ba việc làm độc lập, mà là một động tác duy nhất cởi mở và dứt bỏ: loại bỏ những thần tượng đang đè nặng chúng ta, loại bỏ những ràng buộc đang giam cầm chúng ta. Khi đó trái tim teo tóp và cô độc sẽ thức tỉnh. Vì thế hãy chậm lại và dừng lại” (x. PHAN-XI-CÔ, Sứ điệp mùa Chay 2024).
Lạy Chúa Thánh Thần, xin nâng đỡ những quyết tâm của chúng con trong suốt hành trình của mùa Chay thánh. Amen!
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ
