THÁNH PIÔ V
Thánh Pi‑ô V tên thật là An‑tô‑ni‑ô Ghít‑li‑ê‑ri, sinh năm 1504 tại Bốt‑xô, gần A‑lê‑xan‑ri‑a, nước Ý. Lớn lên, người gia nhập Dòng Anh Em Thuyết Giáo và đổi tên là Mi‑ca‑e. Thụ phong linh mục năm 1528, người nhận chức giáo sư thần học. Người đã làm viện trưởng nhiều lần và nổi tiếng về đời sống nhiệm nhặt. Người là Cao ủy Tòa Điều tra Rô‑ma; rồi được Đức Pi‑ô IV đặt làm giám mục Nê‑pi và Xu‑tơ‑ri, một năm sau thăng hồng y ; sau cùng Đức Pi‑ô IV đã cử người cai quản giáo phận Môn‑đô‑vi xứ Pi‑ê‑môn tê.
Đắc cử giáo hoàng ngày 7‑1‑1566, người nhận tên là Pi‑ô V. Với sự trợ giúp của thánh Ca‑rô‑lô Bô‑rô‑mê‑ô, người dốc toàn lực để lo phần rỗi các linh hồn và canh tân Hội Thánh. Người cương quyết bảo vệ và phổ biến đức tin công giáo theo những quyết nghị của công đồng Tren‑tô.
Người triệt để cải tổ giáo triều Rô‑ma, cho ấn hành “Sách Bổn Rô‑ma”, chọn bộ “Thần Học Tổng yếu” của thánh Tô‑ma làm căn bản vững chắc cho việc đào tạo hàng giáo sĩ.
Trước đó, tước hiệu “Tiến sĩ Hội Thánh” chỉ được sử dụng hạn chế, nay người mở rộng ý nghĩa và truy tặng tước hiệu này cho thánh Tô‑ma, vị tiến sĩ thứ năm của Giáo hội La‑tinh, với danh xưng “Tiến sĩ thiên thần”. Người còn cổ võ cách hữu hiệu việc canh tân và thống nhất phụng vụ, cho ấn hành bộ “Sách Nguyện” và “Sách Lễ Rô‑ma”. Người đề cao truyền thống tín lý thuần nhất giữa Giáo hội Đông phương và La‑tinh bằng cách suy tôn bốn vị đại tiến sĩ của mỗi Giáo hội với cùng bậc kính theo phụng vụ.
Người dùng hết cách để ngăn cản địch thù đức tin, điển hình nhất là việc tổ chức đoàn tàu chiến chống lại hạm đội Thổ Nhĩ Kỳ, và đã chiến thắng tại vịnh Lê‑pan‑tô ngày 7‑10‑1571. Cảm kích vì cuộc thắng trận người cho là do lời chuyển cầu của Đức Mẹ Mân Côi, người lập lễ Đức Mẹ Mân Côi năm 1572.
Người từ trần tại Rô‑ma ngày 1‑5‑1572, và một trăm năm sau tức ngày 1‑5‑1672, Đức Cơ‑lê‑men‑tê X tôn người lên hàng chân phước, và sau cùng, Đức Cơ‑lê‑men‑tê XI ghi danh người vào sổ bộ các hiển thánh ngày 22‑5‑1712. Thi hài của người được lưu giữ và tôn kính tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả ở Rô‑ma.
Phụng vụ Dòng Anh Em Giảng Thuyết