Làm thế nào một Hồng y người Mỹ vượt qua mọi khó khăn để trở thành Giáo hoàng
Wall Street Journal: Làm thế nào một Hồng y người Mỹ vượt qua mọi khó khăn để trở thành Giáo hoàng
Tóm tắt: Hồng y người Mỹ Prevost đã vượt qua ứng cử viên được yêu thích nhất, Hồng y người Ý Parolin, trong một mật nghị lịch sử
THÀNH PHỐ VATICAN—Hồng y Robert Prevost, ngồi dưới bức bích họa hoành tráng Ngày phán xét cuối cùng của Michelangelo, vùi đầu vào giữa hai tay khi âm thanh tên ông vang vọng khắp các bức tường của Nhà nguyện Sistine.
Lúc đó là sáng thứ năm, và các giám mục điều hành mật nghị đang đọc tên trên các phiếu bầu. Cuộc bầu cử giáo hoàng đang thay đổi cuộc đời của vị hồng y sinh ra ở Chicago. Số phiếu của ông tăng lên sau mỗi vòng bỏ phiếu, trong khi sự ủng hộ dành cho ứng cử viên hàng đầu ban đầu—Hồng y người Ý Pietro Parolin—đang giữ nguyên.
Ba vị hồng y theo dõi phản ứng của ông cho biết Prevost đã nhận ra một điều rõ ràng: Ông đang trên đường trở thành giáo hoàng thứ 267 của Giáo hội Công giáo toàn cầu với 1,4 tỷ tín đồ.
Đến cuối buổi chiều, mọi chuyện đã kết thúc. Số phiếu bầu cho Prevost đã đạt ngưỡng chiến thắng là 89, tức là quá hai phần ba trong số 133 hồng y bỏ phiếu có mặt trong nhà nguyện. Tiếng vỗ tay vang lên từ hàng ngũ những hồng y mặc áo đỏ. Prevost, ngồi nhắm mắt, đứng dậy và cố nở một nụ cười khi khoảnh khắc lịch sử này lắng xuống.
Hồng y Joseph W. Tobin, Tổng giám mục Newark, cho biết: “Tôi không thể tưởng tượng được điều gì sẽ xảy ra với một con người khi phải đối mặt với một việc như thế”.
Việc bầu ra giáo hoàng người Mỹ đầu tiên đã làm sửng sốt đám đông tụ tập tại Quảng trường Thánh Peter, thách thức thị trường cá cược và phá vỡ giả định rằng Giáo hội sẽ không bao giờ trao chức vụ cao nhất của mình cho một công dân của siêu cường hàng đầu thế giới.
Nhưng vào ngày 8 tháng 5, Prevost, 69 tuổi, đã trở thành sự lựa chọn tự nhiên cho các hồng y đang họp kín trong Nhà nguyện Sistine. Trong nhiều tuần, họ đã tìm kiếm một người kế nhiệm có thể tiếp nối ước mơ của cố Giáo hoàng Francis về một nhà thờ bao trùm và khiêm nhường—nhưng thể hiện sự tôn trọng hơn đối với truyền thống Công giáo và kỹ năng quản lý mạnh mẽ hơn để điều hành một Vatican đang gặp khó khăn về tài chính với tầm ảnh hưởng toàn cầu.
Ngay cả trước khi mật nghị bắt đầu vào ngày 7 tháng 5, sự đa dạng về mặt địa lý và tư tưởng đã khiến mọi người hiểu rằng họ đã có một người toàn diện đáp ứng được những yêu cầu đó.
Vị giám mục lâu năm của Chiclayo, Peru đến từ Mỹ, nhưng lại phục vụ ở các nước kém phát triển. Nhiều người ủng hộ ông đã mô tả vị giám mục đa ngôn ngữ này bằng bốn từ giống nhau: “công dân của thế giới”. Nhiều năm kinh nghiệm truyền giáo đã mang lại cho ông danh tiếng là người ủng hộ người nghèo và người bị thiệt thòi. Ông đã phục vụ tại trung tâm của Vatican, nhưng không đủ lâu để những vụ bê bối thường xuyên của Vatican làm hoen ố.
Ngược lại với Hồng y Provost, Hồng y Parolin đã dành sự nghiệp của mình trong ngành ngoại giao của Vatican trước khi thăng tiến lên giữ chức vụ Bộ trưởng Ngoại giao trong gần 12 năm, về cơ bản là nhân vật số 2 của Giáo hoàng Francis.
Parolin là người được ưa chuộng nhất để kế nhiệm lãnh đạo cũ của mình và thỏa mãn khát vọng của người Ý muốn giành lại ngôi vị giáo hoàng mà bán đảo này nắm giữ trong hầu hết lịch sử 2.000 năm của Giáo hội. Nhưng như một câu nói của người Ý, "Người bước vào mật nghị với tư cách là giáo hoàng sẽ rời đi với tư cách là hồng y."
Giáo hoàng Francis đã nhập viện vì nhiễm trùng phổi biến chứng, cuối cùng qua đời vì bệnh tật vào Thứ Hai Phục Sinh. Khi các hồng y từ khắp nơi trên thế giới tụ họp về Rome để dự tang lễ và thảo luận trước mật nghị, Parolin vẫn giữ được lợi thế lớn.
“Ông ấy là người nổi tiếng nhất trong số chúng tôi,” Hồng y Cristóbal López Romero của Tây Ban Nha nói. “Nhưng như thế vẫn chưa đủ.”
1. Trống tòa
Các hồng y đổ về Rome trong những ngày sau khi giáo hoàng Francis qua đời. Họ đã đại diện cho di sản của cố giáo hoàng: mật nghị hồng y lần này là đa dạng nhất về mặt địa lý trong lịch sử Giáo hội. Các hồng y này đến từ 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, độ tuổi từ 40 đến 90 và nói nhiều ngôn ngữ. Nhiều người trong số họ hầu như không biết nhau.
Một số ít có điểm chung với Giáo triều La Mã do người Ý thống trị, tức là chính quyền Vatican. Tiếng Anh giờ là ngôn ngữ chung của một nhóm hồng y mới. Các giám mục châu Âu đã nói về mối nguy hiểm của trí tuệ nhân tạo với các hồng y châu Phi, những người đã trả lời bằng lời than thở rằng tài nguyên thiên nhiên của lục địa châu Phi đang bị cướp bóc để sản xuất đồ dùng công nghệ. Các hồng y châu Mỹ Latinh đã thảo luận về cuộc di cư của các con chiên của họ đến Mỹ. Một hồng y bay từ Mông Cổ đến đã khiến các đồng nghiệp của mình kinh ngạc với những câu chuyện về việc ông đã làm Thánh lễ cho những người du mục trong các lều trại.
Nhưng nước Ý vẫn tự hào có nhiều hồng y hơn bất kỳ quốc gia nào khác, và sau ba giáo hoàng nước ngoài liên tiếp—một người Ba Lan, một người Đức và một người Argentina—nhiều người cảm thấy đã đến lúc phải cần có một giáo hoàng là người Ý. Trước Giáo hoàng John Paul II được bầu vào năm 1978, các giáo hoàng Ý đã trị vì liên tục trong 455 năm.
Hồng y Parolin, sinh ra gần Venice, là niềm hy vọng của đất nước họ. Nhà ngoại giao kỳ cựu này được biết đến nhiều nhất trong những năm gần đây vì đã đàm phán một thỏa thuận gây tranh cãi giữa Vatican và Trung Quốc, cho phép Bắc Kinh có tiếng nói trong việc lựa chọn giám mục trong quốc gia châu Á này. Mặc dù có gia thế là một chính khách, ông vẫn thiếu kinh nghiệm mục vụ của chức vụ thực tế mà nhiều hồng y đang tìm kiếm.
Một khối các hồng y Mỹ Latinh đã coi Prevost là cơ hội tốt nhất của khu vực họ để nối tiếp chức giáo hoàng. Nhiều hồng y khác muốn, trên hết, duy trì sự nhấn mạnh của Francis về "tính công đồng", hoặc các cuộc họp của các giám mục và giáo dân để thảo luận về những thách thức của giáo hội.
Một ngày sau lễ tang của Giáo hoàng Francis, Parolin đã chủ trì một thánh lễ, nhưng bài phát biểu của ông—một cơ hội để định hình chương trình nghị sự cho mật nghị—đã bỏ qua tính công đồng.
“Việc ông ấy không nhắc đến điều đó thật đáng ngạc nhiên,” Hồng y Michael Czerny, một viên chức Vatican đang ngồi trên hàng ghế dài, cho biết.
Tên của Prevost bắt đầu lan truyền tại các bữa tối và trong các cuộc thảo luận bí mật trước mật nghị. Hồng y Timothy Dolan, tổng giám mục New York, nhớ lại cách các hồng y người Ý đã thúc giục ông cung cấp thông tin về người đồng nghiệp người Mỹ của ông.
Dolan nhớ lại một trong số họ đã hỏi: "Ông có biết ông 'Roberto' này không?"
Ngày này qua ngày khác, các hồng y đã ngồi nghe các bài phát biểu về những vấn đề mà nhà thờ đang phải đối mặt, từ lạm dụng tình dục đến tình trạng tài chính ngày càng tồi tệ của Vatican. Trong giờ nghỉ uống cà phê, các hồng y nhất trí rằng họ cần phải thăng chức cho một người quản lý đã được chứng minh qua thực tế.
Khi thời gian tổ chức mật nghị đang đến gần, Tobin nhìn ra Prevost. "Bob, chuyện này có thể hợp với anh," ông nói. "Tôi hy vọng anh sẽ suy nghĩ về nó."
2. Các Hồng y hội tụ
Vào ngày cuối cùng trước mật nghị, Prevost đã có bài phát biểu trước các hồng y đồng nghiệp và nhấn mạnh vào điều mà những người ủng hộ Giáo hoàng Francis muốn nghe: Ông ca ngợi tính công đồng.
Theo Hồng y Luis Cabrera Herrera từ Ecuador, Prevost đã phát biểu: “Công đồng là hoạt động cùng nhau”.
Vào chiều ngày 7 tháng 5, các hồng y cử tri đã tập trung tới Nhà nguyện Sistine và tuyên thệ giữ bí mật bằng tiếng Latin. Tất cả các thiết bị điện tử đều bị cấm. Nhà nguyện thời Phục hưng này đã được kiểm tra kỹ bằng các thiết bị rà soát điện tử. Những cánh cửa gỗ nặng nề của nó đóng sầm lại, cắt đứt các hồng y khỏi thế giới bên ngoài.
Bên trong, những người phản đối Parolin đã có một chiến lược. Trong vòng bỏ phiếu đầu tiên, họ phân tán phiếu bầu của mình cho một số ứng cử viên để đánh giá sức hấp dẫn của họ.
Vòng bỏ phiếu đầu tiên bắt đầu muộn hàng giờ liền, một phần vì vị linh mục 90 tuổi có bài phát biểu khai mạc mật nghị đã phát biểu trong hơn một giờ.
Khi các lá phiếu cuối cùng được kiểm đếm, Parolin đứng đầu với hơn 40 phiếu bầu. Các ứng cử viên đứng sau ông phân chia số phiếu bầu còn lại.
Khi cuộc bỏ phiếu tiếp tục vào sáng thứ năm, Parolin vẫn dẫn đầu, nhưng số phiếu của ông chỉ duy trì ở mức trên 40. Ngược lại, Prevost đang thu hẹp khoảng cách khi các hồng y nghỉ trưa.
Trong các cuộc tranh luận hỗn hợp với mì ống, bít tết và chiến thuật bằng nhiều ngôn ngữ, Prevost nổi lên như người được yêu thích mới.
Một nhóm các hồng y người Ý thất vọng tụ tập lại ngồi với nhau, nói chuyện bằng ngôn ngữ riêng của họ. Gần đó, các hồng y từ Châu Á, Châu Mỹ và Châu Âu hòa nhập với nhau và trò chuyện bằng tiếng Anh, hoặc nhờ nhau phiên dịch.
“Vào bữa trưa, mọi thứ đã được làm sáng tỏ”, Hồng y Blase Cupich của Mỹ cho biết.
Chỉ cần thêm một vòng bỏ phiếu nữa là xong.
Thật trùng hợp may mắn, vô tình Prevost đã ngồi ở cùng một vị trí nơi mà Hồng y người Argentina Jorge Mario Bergoglio đã ngồi tại mật nghị năm 2013. Lần đó mật nghị đã bầu ông làm Giáo hoàng Francis, Hồng y Mỹ Timothy Dolan, người đã tham dự cả hai lần mật nghị, nhận xét.
Điểm số cuối cùng của Prevost trong cuộc bỏ phiếu buổi chiều đã tăng vọt lên hơn 100 phiếu.
Bước tiếp theo thuộc về Parolin, với tư cách là Hồng y có cấp bậc cao nhất trong phòng. Quay sang người chiến thắng, Parolin hỏi bằng tiếng Latin: "Ngài có chấp nhận cuộc bầu cử theo giáo luật của mình để trở thành Giáo hoàng tối cao không?"
“Tôi chấp nhận,” Prevost nói.
“Mọi người sẽ gọi ngài bằng cái tên nào?”
“Leo,” Prevost trả lời.
Hồng y Parolin là người đầu tiên hôn chiếc nhẫn của giáo hoàng mới, Hồng y William Goh của Singapore cho biết. "Parolin là một quý ông", ông nói.
Leo bước vào Phòng Nước Mắt, nơi các giáo hoàng mới thay áo choàng trắng của giáo hoàng lần đầu tiên. Gần đó, các lá phiếu đang được đốt bỏ. Khói trắng nhanh chóng bốc lên từ ống khói mỏng trên Nhà nguyện Sistine. Đám đông đã reo hò vẫy cờ từ khắp nơi trên thế giới khi tên của giáo hoàng mới được công bố.
Hai phụ nữ Ý lớn tuổi gần phía sau Quảng trường St. Peter đang lướt điện thoại. Một người nhìn tin nhắn và nói với người kia: "… là người Mỹ!" Người bạn của bà đáp lại với ánh mắt bối rối: "Người Mỹ hả?"
ST
