PHÉP LẠ THÁNH THỂSantarem, một làng nhỏ tại Bồ Đào Nha, tọa lạc giữa Fatima và thủ đô Lisbon, cách Fatima chừng 35 dặm.
Năm 1266, (có sách nói năm 1225, hoặc 1247) đang thời Đức Clementê IV làm Giáo Hoàng ở Roma và vua Alfonso III cai-trị Bồ-đào-nha, một truyện lạ Thánh-thể xảy ra ờ nước Bồ như sau:
Một cặp vợ chồng cư ngụ ở đường Esteiras, thành phố Santarem.
Bà vợ, tương đối đạo hạnh, nhưng đau khổ vì chồng lạnh nhạt, bất trung.
Bà vợ rất buồn sầu. Bà hay lui tới nhà thờ thánh Stephan, gần ngay nhà bà, cầu xin Chúa và khấn thánh Stephan cho chồng mình trở về đàng chính.
Gần chỗ bà ở, có một mụ Do-thái hành nghề phù thủy. Thiên hạ đồn đãi bà ta có phép mầu, trừ khử tà ma, yêu quái, thay đổi lòng người dễ dàng như trở bàn tay. Bữa nọ, bà vợ rầu rĩ quá, liền tìm đến mụ phù thủy, thổ lộ hết bầu tâm sự. Mụ phù thủy, giả nhân giả nghĩa, đăm chiêu, suy nghĩ một hồi, rồi nói:
-"Tôi bảo đảm hoán cải được chồng chị. Chỉ cần chị làm một việc. Nhưng chị hứa phải tuyệt đối giữ bí mật: Chị đi lễ, sau khi rước lễ chị lấy ngay Mình Chúa ra khỏi miệng, gói vào một cái khăn, đem đến cho tôi. Tất cả phép mầu hoán cải chồng chị là nhờ ở đó.
Bà vợ dễ tin, xin làm y lời mụ phù thủy. Một hôm, đi nhà thờ, rước lễ xong, bà lấy Mình Chúa ra khỏi miệng, ý tứ không để ai biết, bọc vào miếng vải nhỏ.. Rồi nhét cẩn thận vào khăn trùm đầu, đeo trước ngực... Bà ra về, định bụng tới nhà mụ phù thủy...
Bà vừa bước chân ra khỏi nhà thờ, thì mấy người đang đứng đó thấy máu tươi loang lổ ở nút khăn trước ngực, chảy xuống cả tay. Họ ngỡ ngàng hỏi bà bệnh tật gì mà máu me như vậy. Bà nhìn xuống khăn, giật mình, mặt mũi tái mét, lấy tay che ngực, chạy thẳng về nhà.
Tới nhà, bà bỏ cả bọc có Mình Chúa, cả khăn trùm đầu vào một ngăn tủ. Khóa lại cẩn thận. Bà không muốn cho chồng hay bất cứ ai biết việc vừa xẩy ra. Rồi suốt ngày bà sợ hãi, lo lắng tính toán, phải giải quyết ra sao?
Ông chồng suốt ngày đi vắng... Mãi khuya mới về. ông vào phòng ngủ với bà. Ngủ được một chập, ông giật mình, mở mắt, thì thấy trong ngăn tủ, chỗ bà giấu bọc Mình Chúa, có ánh sáng giãi ra, cả phòng sáng rực lên... như ánh sáng mặt trời giữa trưa từ ngoài rọi vào. Thêm vào đó, lại có tiếng nhạc đâu đây du dương, trầm bổng, chen lẫn mùi nước hoa thơm tho, ngào ngạt thường...
Bà vợ biết không thể nào giấu giếm truyện kỳ lạ kia được nữa, mới xưng thú, kể lại cho chồng đầu đuôi mọi sự... Cả ông cả bà sợ hãi, rối rít, không còn biết làm gì hơn, là cùng quỳ gối, sấp mặt xuống đất trước Mình Chúa giấu trong tủ.
Sáng sớm hôm sau, cả ông cả bà vội vã đến nhà thờ thánh Stephan, gặp cha sở, kể lại đầu đuôi mọi sự...
Cha sở đến tận nhà xem xét. Khi mở ngăn tủ, cha sở thấy bọc Mình Chúa bà kia đã giấu, có máu đỏ tươi loang lổ trên khăn... nhìn nhận Chúa đã làm một sự lạ phi thường, vừa để cảnh cáo những ai càn dỡ phạm thánh, vừa để chứng minh sự Chúa hiện diện thật sự trong hình bánh sau khi đã truyền phép...
Tin lạ đồn ra. Các nhà thờ trong thành phố đổ chuông. Giáo dân, xa gần, kéo đến nhà xảy ra sự lạ.
Sau đó, linh mục, giáo dân, cờ quạt, chiêng trống, hân hoan rước Mình Chúa qua các đường phố Santarem về nhà thờ. Mình Thánh được đựng trong một chiếc hộp bằng sáp, và được lưu giữ cẩn thận trong Nhà Tạm.
Tưởng thế là xong, một phép lạ khác lại xảy ra. Lần kia khi cha xứ mở cửa Nhà Tạm, hộp tráng sáp đựng Thánh Thể đã bị vỡ tung thành nhiều mảnh. Thế vào đó, ngài đã làm một hộp pha lê đựng Máu Thánh. Hộp đó đã được giữ cẩn thận ở ngôi thánh đường này cho đến ngày nay.
Từ đó, ngôi thánh đường đã được đổi là: "Thánh Đường Phép Lạ".
Từ ngày phép lạ xảy ra, hằng năm, vào Chúa Nhật thứ hai trong Tháng Tư, dân địa phương đã diễn lại sự kiện trên, và Phép Lạ Thánh Thể đã được long trọng cung nghinh từ ngôi nhà xảy ra phép lạ về nhà thờ chính.
Từ năm 1684, căn nhà này đã trở thành nhà nguyện để cho khách thập phương kính viếng.
Phép Lạ Thánh Thể Santarem chỉ rời thành một lần vào lúc quân đội Napôlêon chiếm Bồ Đào Nha vào năm 1810. Vì dân làng lo sợ sự phạm thánh do tay những người Pháp, nên Thánh Thể đã được Đức Giám Mục thành Lisbon chuyển đi nơi khác. Ngài đã đặt Thánh Thể để các giáo hữu Lisbon tôn kính. Có người cho rằng ngài muốn giữ Thánh Thể vĩnh viễn tại thánh đường Pacao. Dân thành Santarem hay tin đã nổi giận và mở một cuộc biểu tình quá gây cấn. Thế rồi, Phép Lạ Thánh Thể đã được đem về Santarem cách bí mật trong ngày 2/12/1811 nhưng dân Lisbon không hay biết gì. Phép Lạ Santarem được cất giữ cẩn thận và ít khi được đem ra trưng bày. Tuy nhiên, khách hành hương dễ dàng đến kính viếng và chiêm ngắm Máu Thánh. Mình Thánh được đặt trong một mặt nhật bằng vàng có 33 tia sáng cho tới ngày nay.
Bánh Thánh có hình khác thường với những đường máu chảy từ trên xuống dưới và người ta đã thu được một số lượng máu ở hộp đựng Bánh Thánh.
Bác sĩ Hoagland ở New Jersey đã đến viếng Bánh Thánh nhiều lần và nhận thấy rằng có nhiều lúc máu có mầu như máu tươi, có những lúc như máu chết. Máu Thánh vẫn còn ở thể lỏng tới 750 năm sau khi Phép Lạ xảy ra vào đầu thế kỷ 13.
Sau khi được sự chuẩn nhận của giáo quyền Nhà Thờ Thánh Stêphanô được đổi tên là "Nhà Thờ Phép Lạ Thánh Thể."
Tu viện thánh Đa minh ở Santarem cũng được vinh dự lớn, tồn trữ một phần nhỏ miếng vải bà kia đã dùng bọc Mình Chúa...
