Thánh MONICA (331-387) Thánh Monica, mẹ của Thánh Augustinô, có lẽ sinh tại Thagaste miền Numidia, là nơi Ngài lập gia đình và sống phần lớn cuộc đời mình. Thuộc dòng dõi Berber nên tên Ngài là Berber. Những gì chúng ta biết được về thánh nữ đều nhờ các bút tích của con Ngài, nhất là cuốn IX bộ "tự thuật" (confessions)
Monica là một người tốt, nhưng được một vú nuôi già của gia đình dạy dỗ những các khắt khe. Chẳng hạn, bà không cho phép cô uống nước ngoài những bữa ăn. Có lẽ vì vậy Ngài có thói quen dùng những thứ không được phép. Thói xấu lớn dần cho đến khi cha mẹ Ngài sai đi ép rượu, người đầy tớ giúp việc chế nhạo Ngài như một tay nghiền. Thánh nữ mắc cỡ và bỏ hẳn thói xấu ấy.
Còn nhỏ tuổi, Monica đã được gả cho Pareiciô, một người có tính hẹp hòi, nhưng không phải là xấu nết khó thương. Tuy nhiên thánh nữ đã đối xử tốt đẹp với cả chồng lẫn mẹ chồng khiến sau một thời gian nàng đã hoàn toàn chinh phục được bà. Khác với các phụ nữ láng giềng, không hề có dấu nào chứng tỏ rằng: thánh nữ đã bị chồng ngược đãi. Lý do khiến ông không mạnh tay với thánh nữ vì Ngài đã giữ không mạnh miệng với chồng.
Mối dây liên kết thánh nữ với người con thông thái là cả một phép mầu của lòng nhẫn nại và tình thương không biết mệt mỏi. Có lẽ thánh nữ đã không hoàn toàn hiểu nổi đời sống khó khăn và những thay đổi trong trí khôn con mình mà chỉ biết đau buồn vì chàng đã đi theo thuyết Manichêô. Về phần Augustinô khi ấy chỉ thấy mẹ mình gây phiền toái mà thôi. Khi bà quyết theo con tới Roma (vì Patricô đã qua đời) Augustinô đã trốn bà và đi một mình. Dẫu vậy, bà vẫn đuổi theo và gặp lại chàng ở Milanô. Tại đây bà gặp thánh Ambrosiô. Hai người rất mực kính trọng lẫn nhau.
Cuối cùng vào năm 386, thánh nữ vui mừng thấy con hối cải. Đó là phần thưởng đền bù không biết bao nhiêu là nước mắt và kinh nguyện của Ngài. Thánh nữ cùng tĩnh tâm với Augustinô ở Cassicicum và có mặt trong lễ rửa tội của con do thánh Ambrosiô cử hành.
Năm 387, thánh nữ lên đường về Phi châu với con và các bạn hữu của Ngài. Tại Ostia, thánh nữ chia sẻ với con mình sự hoan lạc trong tâm hồn mà thánh Augustinô ghi lại trong cuốn IX "bộ tự thuật".
Sau đó thánh Monica nói: - Con ơi, phần mẹ, mẹ không còn thấy vui sướng vì bất cứ điều gì ở đời này nữa. Mẹ không hiểu sẽ phải làm gì và tại sao lại còn sống ở đây. Niềm hy vọng của mẹ trên thế gian này đã được hoàn thành. Chỉ có một điều mẹ ao ước là được thấy con trở thành người công giáo trước khi mẹ lìa đời. Thiên Chúa cho mẹ được toại nguyện và hơn nữa đã cho mẹ thấy con chán ghét hạnh phúc trần gian và hiến thân phụng sự Ngài. Mẹ còn làm gì nữa đây ?
Chẳng bao lâu sau đó, thánh nữ mang bệnh và từ trần tại Ostia vào tuổi 56 .
Trước kia thánh nữ thường ao ước được chôn cất bên chồng. Bây giờ, thánh nữ được hỏi xem có buồn khi phải gởi xác ở xa quê hương không ? Ngài trả lời : - Không có gì cách xa Thiên Chúa cả. Đừng sợ rằng: Ngài sẽ không biết mẹ ở đâu để phục sinh mẹ dậy .
Và những lời cuối cùng nói cho con mình:
- Hãy chôn cất mẹ ở đâu cũng được. Đừng lo lắng chi về điều đó cả. Mẹ chỉ xin con hãy nhớ đến mẹ tại bàn thờ Chúa khi nào con có thể.
Một ngôi mộ vinh quang của Thánh Monica
Thánh Augustinô chắc chắn có quay lại ngôi mộ để cầu nguyện suốt một thời gian- khoảng một năm- khi ngài đang ở Roma sau khi mẹ mình mất. Ngài chắc chắn đã cúi đầu ở đó lần cuối trước khi về Phi Châu vào tháng 8 năm tiếp đó. Ngài đã sống 43 năm còn lại của cuộc đời tại Phi Châu và chưa một lần quay lại Rôma. Như vậy, ngài đã không bao giờ quay lại viếng ngôi mộ đó, dù những suy nghĩ và tình cảm của ngài mãi mãi gắn kết với nó qua tình yêu lớn lao mà ngài dành cho mẹ mình.
Tuy vậy, rất nhiều bạn bè của ngài đã viếng nó và quay về đó để cầu nguyện. Trong số đó có Alypiô, người bạn tâm giao của thánh nhân, đã có một số dịp để quay lại Rôma.
Những năm đầu của thế kỷ thứ 5, Anicius Bassus đã khắc một đoạn văn trên bia mộ. Đoạn đó như sau:
"Nơi đây, Augustinô, người mẹ khiết trinh của ngài đã bỏ lại tro cốt để tỏa ánh sáng mới cho sự đức hạnh của ngài.
Là một linh mục trung tín với những tuyên bố về bình an thiên quốc, ngài đã dạy luân lý tới những ai ngài được trao phó.
Sự vinh quang tột bậc được trao cho ngài: ngợi khen vì những công việc ngài làm và một người mẹ được diễm phúc hơn vì chính con trai của mình."
Một phiến đá mà những câu trên được khắc đã được phát hiện năm 1945 tại một cái sân nhỏ của nhà thờ thánh Aure tại Ostia, và hiện đang được trưng bày tại một nhà nguyện cạnh bên của nhà thờ.
Cha Casamassa, người khám phá vui tính, cho rằng phiến đá có lẽ là một phần của ngôi mộ trong khi tấm văn bia được khắc trên mộ đó, do đó nó chính là phiến đá mà thánh Augustinô đã đặt lên ở đó.
Dưới thời Đức giáo hoàng Matinô V, thánh tích của Mônica được chuyển từ Ostia sang nhà thờ thánh Trypho ngày 9/4/ 1430 để được kính nhớ. Việc chuyển được chứng thực bởi Matteo Veggio và một sắc lệnh từ Đức giáo hoàng Matinô V. Sắc lệnh nói như sau: "Chúng tôi cho phép chuyển hài cốt của thánh nữ Mônica, mẹ thánh Augustinô, từ thành phố Ostia của chúng ta, nơi ngài được chôn cất và gìn giữ, sang nhà thờ của các anh em Dòng thánh Augustinô, để được chôn lại và gìn giữ tại đó. Nó đã được di chuyển và chôn cất trong sự trọng kính thực sự vào ngày lễ lá 9/ 4/ 1430".
Từ thời khắc đó, việc trọng kính thánh Mônica được lan truyền đi nhanh chóng và rộng rãi, đặc biệt trước những nỗ lực của các Kinh sĩ Augustinô cũng như anh em Dòng thánh Augustinô, những người lấy cảm hứng và hình mẫu từ đời sống khổ tu ở Phi Châu mà thánh Augustinô đã thiết lập. Giáo hội hoàn vũ từng cử hành lễ kính ngài vào ngày 4 tháng 5; nhưng lịch mới đã dời vào ngày 27/ 8, cũng là ngày lễ vọng mừng kính thánh Augustinô. Vì lý do thực tiễn, các anh em thuộc gia đình Augustinô vẫn tổ chức lễ kính thánh nữ vào ngày 4/5.
Thánh Mônica được trọng kính đặc biệt, và tước vị xem ra hợp lý nhất là quan thầy của các bà mẹ Ki-tô giáo. Chính họ là những người tôi nghĩ đến khi khi tôi viết lời dẫn nhập và tổ chức các đoạn văn như phần sau này.
