BÀI NÓI CHUYỆN CỦA CHA PHÊRÔ LÊ DUY LƯỢNG TRONG DỊP NGÂN KHÁNH GIÁM MỤC PHÊRÔ TRẦN XUÂN HẠP 04.3.1979 – 04.3.2004 Lạy Đức Cha già vô vàn kính mến!
Từ một phần tư thế kỷ qua, ngày 04.3 hằng năm đã trở thành ngày khó quên trong lịch sử giáo đoàn Vinh. Bởi đây là ngày Hồng Ân Thiên Chúa đổ xuống dồi dào trên toàn thể giáo đoàn, qua con người và sứ vụ đặc biệt của Đức Cha Gìa.
Ngày ấy, một người con ưu tú của giáo phận trở thành một đấng kế vị các Tông đồ, để cùng với Giám mục đoàn của giáo hội phổ quát xung quanh Đức Giáo Hoàng, người kế vị Trưởng đoàn Phêrô, lãnh đạo giao hội hoàn vũ. Ngày đó, 04.3.1979, Đức Cha Gìa đã là vị GM thứ 56 của giáo hội VN, Giám mục thứ 10 và GM người VN thứ 4 của giáo phận.
25 năm ấy biết bao nhiêu tình !
Vui có, buồn có, phấn khởi có, lo lắng bi quan có… Trước ngày thụ phong, Đức Cha gìa đang là một Cha quản xứ, kiêm Quản Hạt, kiêm cả Tổng Đại Diện, cần mẫn và khôn ngoan phục vụ dân Thiên Chúa của vùng quê Quảng Bình còn hừng hực khói lửa chiến tranh. Ngày ấy Nghệ Tĩnh Bình sau 1975, còn giữa nguyên những dấu vết chết chóc bom đạn, còn rã rời tơi tả vì bao mất mát tan hoang…Ngay vùng trung tâm Xã Đoài này, phải nói là cả một giãi đất hoang tàn…Cơ sở Tòa Giám mục, chưa được trùng tu, ngôi nhà thờ chính tòa chưa xây xong, các chủng viện còn ngưng trệ, các sở dòng loang lỗ đỗ nát, như những vết thương còn rớm máu trên thân mình giáo phận. Tình hình các giáo sứ càng tang thương bi đát cả mặt vật chất, lẫn tinh thần, sau sự ra đi đột ngột của Đức Cha Phêrô Nguyễn Năng, kiệt quệ vì quá nhiều lo âu, vất vả…
Nhưng, chính vào ngày 04.3. lịch sử đổ một luồng sinh khí mới đã thổi vào tất cả, với lễ tân phong trọng thể Đức Cha Già, tiếp sau ngày Cung hiến nhà thờ chính tòa, dù chưa hoàn thành… Việc tần phong vị GM mới của giáo phận ngay trong ngôi nhà thờ chính tòa vừa được Cung hiền, ngay trên phế tích của nhà thờ chính tòa cũ…, là một sự khẳng định long trọng vị thế và vai trò của vị Chủ Chăn mới là Đức Cha, ngay giữa cảnh tang tóc đau thương. Còn nhớ như mới hôm qua… nét mặt ngỡ ngàng của mọi người con giáo phận hôm đó… dường như chưa thật tin ở thực tại giáo phận vừa có Chủ Chăn mới: những mất mát đã qua lớn quá, không dễ mà xóa bỏ đi được… đặc biệt những mất mát về tinh thần: về tri thức, về giáo lý, về phục vụ cãi tổ, và bao cái mới do Vatican II mang tới mà giáo phận còn chưa có được những thông tin đầy đủ và nhất là chưa có điều kiện cần thiết để đưa ra thực hành…
Nhưng rồi, qua Đức Cha, qua chức vụ và hoạt động của Đức Cha…ngay những năm tháng đầu triều, giáo phận đã hồi sinh, đã vươn dậy, hăm hở đón nhận những hồng ân của Thiên Chúa qua bàn tay và tác vụ của Đức Cha, cùng với sự cộng tác đắc lực, quí hóa của Cha Quản lý, ngày nay là Đức ChaPhaolô đương nhiệm, cũng như của LM đoàn và mọi thành phần dân Chúa trong ngoài giáo phận. Liên tiếp những cuộc viếng thăm, những cuộc kinh lý ban phép Thêm sức, những lễ cung hiến hay làm phép nhà thờ, do Đức Cha đích thân tiến hành…… đã là những tín hiệu mới, những biểu hiện của sức sống mới đang truyền đi khắp cơ thể giáo phận…
Và rồi, duới sự hưởng dẫn của Đức Cha Già, nhất là sau lần thứ nhất Đức Cha Già đi Rôma ad limina, người tín hữu Vinh đã thấy tự hào hơn, tin tưởng hơn, hiên ngang hơn trong thái độ sống giữa đời thường. Và thế là hết mọi thành phần trong giáo phận, đã đồng tâm hiệp ý quyết đưa giáo phận tiến lên, theo kịp đà tiến của các giáo phận khác.
Nhiều sự kiện lớn diễn ra tốt đẹp trong giai đoạn này, đã đánh dấu bước trưởng thành của giáo phận, tạo tiền đề cho những bước tiến về sau: Những chuyến đi Rôma ad limina của Đức Cha Già, việc khai trương Đại Chủng viện Vinh Thanh (22.11.1988), việc giáo phận cử hành Năm Thánh kỷ niệm 100 năm dâng hiến Đức Mẹ và giáo phận tròn 146 tuổi (15.8.19991-15.8.1992), với ngày cao điểm Năm Thánh tưng bừng trọng thể chưa từng có (17.7.1992.); lễ tân phong Đức Cha Phó Phaolô (19.11.1992), chuyến viếng thăm long trọng mà thân tình của phái đoàn Tòa Thánh do Đức Ông Celli dẫn đầu (04.02.1993). Tiếp theo là lễ phong Linh mục khóa I, với 25 vị; rồi lễ giáo phận mừng 150 tuổi (27.3.1846 – 27.3.1996); lễ Khấn vọng lần đầu tiên của Hội Dòng mến Thánh Giá giáo phận (21.11.1996) sau 25 năm gián đoạn và những lễ phong LM các khóa kế tiếp… Tất cả nói lên một cách hùng hồn sự trưởng thành của giáo phận. Tất cả đã ghi đậm dấu ấn của tài năng lãnh đạo của Đức Cha Già, cùng với Cha Tổng Đại diện sau này là Đức Cha Phó và bây giờ là Đức Cha Phaolô đương nhiệm.
Riêng việc mở lại Đại Chủng Viện, phải nói là một kỳ công của Đức Cha Già cùng với Đức Cha Phạm Tần, Thanh Hóa. Hai Đức Cha đã vất vả chạy ngược chạy xuôi nhằm chấp thuận của Nhà nước; rồi trùng tu, tôn tạo cơ sở vật chất, tìm kiếm nguồn tài trợ để nuôi sống Chủng viện, tuyễn lựa nhân sự: ban giáo sư và chủng sinh… Không thể nói hết, không thể quên được ấn tượng của bầu không khí vui mừng phấn khởi và tin tưởng trong khai giảng 22.11.1988. Cảm tưởng chung nhất là: rồi đây, trong một tương lai không xa nữa, những vành khăn tang từng bao trùm lên nhiều giáo xứ trong hai giáo phận sẽ vĩnh viễn bị gỡ bỏ.
Cũng với sự lãnh đạo của Đức Cha Già, với sự cộng tác rất năng động và khó nhọc của Đức Cha Phaolô đương nhiệm là Trưởng ban Giáo dục, cũng như linh mục đoàn, thành lập Ban Giáo lý giáo phận, có tổ chức đầy đủ, việc học giáo lý trở thành một sinh hoạt thường xuyên của mọi giáo xứ, với đội ngũ giáo lý viên đông đúc, năng động, với các lớp học, nói chung đều đặn và kết quả, việc thi cử hàng năm có sức động viên với mọi thành phần…
Ngoài ra, không thể không nói đến việc lập Quỹ tương trợ LM, Quỹ tình thương, việc xây mới nhiều thánh đường, nhiều xứ đường, trường học giáo ký, trường học văn hóa…; việc hưởng ứng lời kêu gọi của Nhà Nước chống những tệ nạn xã hội, việc chuyễn đức ái thành những việc làm cụ thể: thăm người cùi, người khuyết tật, làng SOS, ủng hộ việc phẩu thuật trả lại nụ Cười trên khuôn mặt những em không may, vận động học bổng từ các nước ngoài để giúp các em không thể đi học vì nghèo đói… Cũng phải nói đến công lao to lớn của Đức Cha Già trong việc tiếp tục cải tổ Hội Dòng Thánh Giá giáo phận, nhằm phát huy hơn nữa lý tưởng Mến Thánh Giá mà vị Sáng lập là Đức Cha P. Lambert de la Motte đã đề ra, nhờ đó, các chị em Dòng Mến có thể thực sự là những cánh tay truyền đắc lực của hàng giáo phẩm…
Tóm lại, trong 21 năm 9 tháng 4 ngày nắm quyền lãnh đạo giáo phận, từ 04.3.1979 đến 08.12.2000, ngày Tòa Thánh chấp nhận Đức Cha già được nghỉ hưu, với sự cộng tác đắc lực của Đức Cha Phaolô và LM đoàn, cũng như các tu sĩ và giáo dân trong mọi tầng lớp, Đức Cha già đã thể hiện và phát huy đầy đủ ơn gọi và chức vụ của vị Giám mục Chủ Chăn giáo phận.
Từ hơn 3 năm nay, vì tuổi già sức yếu vì bệnh tật… Đức Cha Già đã được Đức Cha Phaolô vác đỡ Thập giá…nhưng chúng con cũng vui mừng yên ủi vì sự hiện diện của Đức Cha Già ngay giữa đoàn con cái và những hy sinh hiện nay của Đức Cha Già vẫn tiếp tục giúp ít nhiều cho giáo phận.
Lạy Đức Cha Già vô vàn kính mến, ngày lễ ngân khánh GM hôm nay, chúng con vô cùng cảm ơn Đức Cha Già và Đức Cha Phaolô đương nhiệm, vì quả thật có được một ngày lễ đượm tình thân thương, nhưng cũng không kém phần ý nghĩa lịch sử như thế này, để nhìn lại công việc của một đời Chủ Chăn ngay trong lòng cộng đoàn giáo phận, qua đó càng thấy rõ hơn Hồng ân Thiên Chúa đã và đang nâng đỡ giáo phận này, thật là một cơ may không phải hễ ước là được. Chúng con cảm ơn Đức Cha Giám quản giáo tỉnh, Đ.C.Phó Phan Thiết, các Cha Chính và các Cha giáo phận bạn vì sự hiệp thông quý hóa này.
Tất cả là Hồng ân. Chúng con hiện diện nơi đây, thay mặt toàn thể dân Chúa trong giáo phận, gồm có: Đức Cha Phaolô Chủ chăn đương nhiệm Cha Tổng Đại diện, Linh mục đoàn, các chủng sinh, các tu sinh, tu sỹ, cùng toàn thể giáo dân khắp giáo phận, vinh dự được hiệp thông với Đức Cha già, giáo phận đã làm được dưới sự lãnh đạo của các Đức Cha. Xin Đức Cha già tiếp tục giúp đỡ chúng con bằng hy sinh và lời cầu nguyện. Chúng con hết lòng cầu chúc Cha Già nhiều nghị lực để chung sống với những khó khăn do bệnh tật và tuổi già mang lại…. nhờ đó, Đức Cha Già tiếp tục đóng góp nhiều hy sinh và nhiều ý kiến khôn ngoan cho công việc của giáo phận.
Xin Chúa nhân lành và Mẹ Maria Quan Thầy giáo phận chấp nhận lễ tế mà hôm nay cả giáo phận cùng dân tiến với Đức Cha già và Đức Cha đương nhiệm, như thể hiện lòng tri ân của chúng con, của chúng ta.
Toàn thể giáo phận cùng kính chúc
P. Lê Duy Lượng.
Raphael (Sưu tầm).
Cha Phê-rô Lê Duy Lượng Nguyên Bề trên Đại Chủng viện Vinh-Thanh đã được Chúa gọi về lúc 3h25' ngày 21 tháng 2 năm 2008 - Ngài đã chịu đau đớn trước khi Chúa gọi về tại nhà hưu dưỡng linh mục Giáo phận Vinh. Hưởng thọ 80 tuổi. Ngài đã để lại một di sản tinh thần rất lớn và tấm gương vĩ đại cho hàng linh mục và giám mục.
