30 Tháng Chín, Thánh Giêrônimô, Linh mục, Tiến sĩ Hội Thánh (340 – 420)
Thánh Giêrônimô sinh năm 340 tại Stridon gần Aquila, miền tam biên giữa Dalmatia, Pannonia và Italia. Tên đầy đủ của ngài là Eusêbiô Giêrônimô Sôphrôniô. Dường như ngài thuộc một gia đình giàu có và được giáo dục đầy đủ về văn chương, theo thường lệ dành cho các thiếu niên thượng lưu thời đó.
Trước hết, ngài đã theo học tại Stridon, rồi sau đó tại Rôma với nhà văn phạm thời danh Donatô, ngài đã học để viết văn La Tinh cho tuyệt diệu tinh ròng và chính xác. Bởi đó, ngài say mê các tác phẩm cổ, sau này ngài coi chúng như một thứ cám dỗ.
Trong một bức thư gởi cho Eustochium, Ngài có kể lại một giấc mơ khi nằm tại bệnh viện Antiôkia. Trong giấc mơ, ngài thấy mình phải đến trước vị quan án. Ngài tự xưng mình là Kitô hữu, nhưng quan án trả lời:
– Ngươi không phải là Kitô hữu. Ngươi là đồ đệ Cicêrô. Kho tàng ngươi ở đâu thì lòng ngươi cũng ở đó. Mà kho tàng của ngươi là các thứ tác phẩm của Cicêrô.
Sau đó, ngài bị đánh đòn và hứa sẽ từ bỏ các tác phẩm trần tục này.
Thánh Giêrônimô được giáo dục để trở thành Kitô hữu và luôn coi trọng tôn giáo. Dầu vậy, 19 tuổi Ngài mới lãnh bí tích Rửa tội ở Rôma vào ngày Phục Sinh năm 366. Khi viếng thăm Trier, sau khi hoàn tất việc học ở Rôma, ngài hiểu biết ít nhiều về lối sống khổ hạnh, có lẽ do thánh Athanasiô bị lưu đày tới và đã quyết rằng đó là ơn gọi của ngài. Ngài gia nhập một cộng đoàn linh mục và giáo dân tại Aquileia năm 370. Cộng đoàn bị tan vỡ vì một cuộc tranh chấp nào đó.
Năm 375, Giêrônimô đi về hướng đông với mấy người bạn, tới miền tổ đời khổ hạnh Kitô giáo. Sau khi dừng lại ở Antiôkia ít lâu, ngài đến sống trong sa mạc Chalcis như một ẩn sĩ. Nơi đây, ngài “không có bè bạn nào khác ngoài bò cạp và hoang thú”. Ngài khổ cực vì bệnh tật mà nhất là các cơn cám dỗ, “Trong đầu óc tôi thường thấy mình giữa đám gái nhảy”. Và ngài khóc thương rằng: “Một người chết yểu trong xác thịt như vậy mà ngọn lửa thèm muốn còn cháy lên dữ dội”.
Để kiềm chế óc tưởng tượng, sau khi đã xử phạt xác mà không được, Ngài chú tâm học tiếng Do Thái. Như vậy, ngài đã khởi đầu công trình chính yếu trong đời làm học giả nhiệt thành giải thích Thánh Kinh.
Năm 378, ngài trở lại Antiôkia và đến với Constantinople để học Thánh Kinh với nhà thần học lừng danh là thánh Gregôriô thành Nazian. Năm 382, ngài đến Rôma và trở thành thư ký của Đức Giáo Hoàng Đamasô. Tại đây, ngài bắt đâu công trình hệ trọng về Thánh Kinh. Ngài hiệu đính các bản dịch La Tinh về Phúc Âm và Thánh Vịnh. Ngoài ra, Ngài cũng hăng hái khích lệ phong trào sống khổ hạnh giữa các phụ nữ Rôma.
Nỗ lực này đã gây nên một số chống đối của một số giáo sĩ Rôma. Chống lại, ngài đã viết những dòng sống động:
– “Cái gì sơn phết lên khuôn mặt người Kitô hữu. Các miếng cao dán đầy tham vọng này là dấu chỉ của đầu óc thiếu trong sạch. Làm sao có thể nói được rằng một phụ nữ khóc than tội mình mà nước mắt họ cầy luống trên cặp má tô vẽ của họ. Hạnh phúc trông đợi gì từ Thiên Đàng khi mà cầu khẩn Chúa, họ lại chường mặt ra cho đấng tạo thành không còn nhận diện được họ nữa?”
Do những lời quở trách này mà Ngài trở nên xa lạ với dân gian. Sau cái chết của thánh Đamasô, ngài lại lui về phương đông (năm 348).
Một nhóm phụ nữ đã sống dưới sự hướng dẫn của ngài và đã theo ngài, đứng đầu là thánh nữ Paula với con ngài là thánh nữ Eustochium. Họ lập thành một nhóm các tu viện gần đại giáo đường Giáng Sinh tại Bêlem. Tại đây, thánh Giêrônimô đã trải qua những ngày an bình hạnh phúc cuối đời, ngài cũng dự phần vào nhiều cuộc tranh luận dữ dội. Một trong các cuộc tranh luận ấy là cuộc tranh luận giáo thuyết của Origen. Nhưng công cuộc lớn lao nhất của đời ngài chính là công cuộc ngài đã chuẩn bị từ sa mạc Chalcis, đã khởi sự từ Rôma, công cuộc phiên dịch Thánh Kinh ra tiếng La Tinh. Dựa vào công trình này mà thế giá ngài tồn tại mãi trong Giáo Hội Công giáo, cũng như sự thánh thiện của ngài có được một bằng chứng hùng hồn.
Toàn bộ Thánh Kinh bằng tiếng La Tinh, gọi là bản phổ thông đều được thánh Giêrônimô phiên dịch hay nhuận đính trừ các sách: Khôn Ngoan, Huấn Ca, Baruch và hai sách Macabê. Ngài thực hiện bản dịch thứ hai tại Rôma. Chính bản dịch thứ hai này nằm trong bản dịch Thánh Kinh phổ thông và được Giáo Hội dùng trong phụng vụ giờ kinh.
Thánh Giêrônimô qua đời bình an tại Bêlem ngày 30 tháng 9 năm 420. Thánh Paula và Eustochium đã chết trước ngài. Thi thể ngài được chôn cất với họ trong nhà thờ Giáng Sinh, nhưng sau này được đưa về Rôma và nay đang được chôn cất tại đền thờ Đức Bà Cả. Đức Giáo Hoàng Bonifaciô VII suy tôn ngài lên bậc Tiến sĩ Hội Thánh.
