LỜI HAY Ý ĐẸP, BÀI 614: TRI ÂM TRI KỶ
1. Tri âm tri kỷ gắn với tích xưa: Bá Nha-Tử Kỳ và bản nhạc Cao Sơn Lưu Thủy.
2. Có thể thấy, tình tri kỷ không phân biệt tuổi tác, đẳng cấp xã hội mà thuần túy là sự giao cảm về tinh thần, hiểu thấu lòng nhau. Vậy gọi là tri kỷ.
3. “Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước,
Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau;
Kính yêu từ trước đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời?" (Nguyễn Khuyến)
4. Họ là hai người bạn sớm tối bên nhau, chia sẻ với nhau từng kỷ niệm lúc đắng cay, khi ngọt bùi, từ chốn núi cao rừng thẳm, nơi sơn cùng thủy tận cũng như nơi lầu hồng gác tía. Hợp nhau từ chuyện đàn hát thơ văn, du lịch đến ẩm thực
5. Những người ấy phải hiểu nhau lắm, quý mến nhau lắm mới có thể “kính yêu từ trước đến sau”, cho rằng mình gặp được nhau là duyên trời định. Ấy gọi là tri kỷ.
6. Rượu ngon không có bạn hiền,
Không mua không phải không tiền không mua.
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết,
Viết đưa ai, ai biết mà đưa
Giường kia treo những hững hờ,
Đàn kia gẩy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn”.
7. Rượu kia có cũng như không, còn ai hiểu được rượu ngon với mình mà uống nữa vì “tửu phùng tri kỷ thiên bôi thiểu” (uống rượu ngàn chung với người tri kỷ vẫn còn thiếu). Tri kỷ mất rồi, rượu còn gì ngon nữa mà uống? Thơ cũng chẳng buồn làm, làm ra ai hiểu được ý mình đây?
8. Ngón đàn điêu luyện giờ gảy lên ai là người chia sẻ bình phẩm để cùng nhau thăng hoa lên cảnh giới tinh thần cao tột đỉnh. Bạn tri kỷ mất rồi, giờ mình sống đời đơn độc chẳng ai có thể chia sẻ cuộc sống tinh thần với mình nữa.
9. Vàng kia vạn lạng còn dễ kiếm, tri kỷ một người thật khó thay.
10. Còn khó tìm hơn cả tri kỷ, đó là hồng nhan tri kỷ, đó chính là người khác giới mà tri kỷ với mình. Người với người gặp nhau là duyên phận, nhưng đâu phải ai cũng hiểu được lòng mình. Dẫu vậy, người tri kỷ cùng giới cũng vẫn dễ tìm hơn người tri kỷ khác giới, vì “đàn ông sao Hỏa, đàn bà sao Kim.
11. Người tri kỷ có nhiều khi chẳng cần nói, chỉ cần trao nhau một ánh nhìn, là cũng có thể hiểu nhau nghĩ gì rồi, thấy nhau suy tư là biết đối phương nghĩ về điều gì rồi. Vậy là tri kỷ.
12. Muốn trở thành tri kỷ, thì trước hết phải hiểu nhau. Hiểu nhau rồi, còn cần phải có sự đồng cảm, “đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”. Nghĩa là tôi thích những gì bạn thích, tôi hiểu những gì bạn hiểu, nên tôi biết bạn nghĩ gì vì tôi cũng nghĩ như vậy. Nó rất là tự nhiên.
13. Muốn hiểu nhau, thì cần phải lắng nghe. Muốn lắng nghe, thì tâm phải đủ tĩnh. Kiên nhẫn nghe nhau nói cho đến hết, rồi suy ngẫm, đặt mình vào vị trí người nói. Rồi mới phản hồi.
14. Tiếc thay, khi nghe thì lơ đãng, tâm trí phù động với cả ngàn ý nghĩ, ngàn ham muốn của riêng mình, lại luôn cho mình là đúng, thì hiểu làm sao được nhau nói gì. Tri kỷ không dễ.
15. Muốn hiểu nhau, thì tâm tĩnh nhưng trí cũng cần sáng. Nếu không chịu suy nghĩ thì không bao giờ có thể hiểu được nhau. Lối sống gấp, sống vội cũng làm người ta xa nhau, khó mà hiểu được nhau.
16. Tâm tình người ta để cả vào câu nói, câu văn đấy, hãy đọc đi mà cảm nhận. Thế may ra mới hiểu được nhau. Nhưng cũng không dễ trong thời đại mà “lướt” mạng xã hội là xu hướng chủ đạo.
17. Hiểu nhau rồi, cũng phải chia sẻ, đồng cảm được với nhau thì mới gọi là tri kỷ. Có điều xã hội ngày xưa khác. Ngày xưa ai đi học hay làm gì cũng được dạy phải tĩnh tâm, chuyên tâm. Cả xã hội sống trong trạng thái như thế. Đời sống có lẽ cũng đơn giản hơn, tư tưởng thuần khiết hơn.
18. Nhịp sống cũng chậm, không gấp gáp vội vã và nhiều ham muốn như bây giờ. Trong bầu không khí tĩnh tại ấy, có lẽ dễ tìm được sự đồng cảm hơn.
19. Ai cũng có điều tâm đắc với lời của ai đó, lấy đó làm kim chỉ nam cho đời sống của mình. Giới lao động đơn giản có hình mẫu của mình, giới trí thức cũng có điều tâm đắc của riêng mình. Trong núi thông tin khổng lồ ấy, cũng khó mà tìm được nhau để đồng cảm, chia sẻ.
20. Theo dòng thời gian, có rất nhiều thứ đổi thay, tình nghĩa đã vượt qua cái giá trị ban đầu của ấm trà, thứ dù có tốt đến đâu nếu không có ai cùng thưởng thức thì cũng mất đi ý nghĩa của nó, thứ đáng giá đến đâu cũng không đáng giá bằng tri kỷ.
Kim Hà sưu tầm, 2020
