Thánh Anphongso Ligouri, Giám Mục Tiến Sĩ - Sáng Lập Dòng Chúa Cứu Thế
ĐTC Biển Đức XVI về Thánh Anphonsus of Ligouri
Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI – Huấn Từ Triều Kiến Chung Thứ Tư 30/3/2011
Loạt Bài Giáo Lý Giáo Hội Hiệp Thông Tông Truyền – Bài 136
Anh Chị Em thân mến,
Hôm nay tôi muốn trình bày cùng anh chị em hình ảnh về một vị tiến sĩ thánh đức của Giáo Hội, vị chúng ta rất nặng nợ, vì ngài là một thần học gia về luân lý nổi bật, và là bậc thày của đời sống thiêng liêng đối với hết mọi người, nhất là đối với thành phần bình dân. Ngài là tác giả của những lời lẽ và âm nhạc của một trong những bản hát Giáng Sinh thông dụng nhất ở Ý quốc, "Tu scendi salle stelle" (Người từ các tinh tú mà xuống), cũng như của nhiều điều khác nữa.
Alphonsus Maria Ligouri được hạ sinh vào năm 1696, trong một gia đình quí tộc và giầu sang thành Naple. Được ban cho trí khôn thông minh xuất chúng, vào năm 16 tuổi, ngài đã có bằng về cả luật đời lẫn luật đạo. Ngài là một luật sư khôn lanh nhất ở tòa án Naple: Vì 8 năm trời, ngài đã thắng hết mọi vụ kiện được ngài biện hộ cho. Tuy nhiên, linh hồn của ngài lại cảm thấy khát khao Thiên Chúa và muốn nên trọn lành, và Chúa đã dẫn ngài đến chỗ hiểu rằng, ngài được kêu gọi cho một sứ vụ khác.
Thật vậy, vào năm 1723, cảm thấy phẫn nộ về tình trạng băng hoại và bất công, lây lan nơi môi trường làm việc của mình, ngài đã bỏ nghề luật sư - cùng với giầu sang và thành đạt - quyết định trở thành một linh mục, bất chấp việc chống đối của người cha.
Ngài đã có được những bậc thày tuyệt hảo, những vị đã giới thiệu ngài học Thánh Kinh, lịch sử Giáo Hội và khoa thần bí. Ngài đã đạt được một nền văn hóa thần học bao rộng, được ngài làm cho sinh hoa kết trái khi ngài, sau một ít năm, bắt đầu công việc của một nhà trước tác. Ngài được thụ phong linh mục năm 1726, và để làm thừa tác vụ, ngài đã gia nhập Dòng Truyền Giáo Tông Đồ của giáo phận.
Thánh Anphonsus đã bắt đầu việc truyền bá phúc âm hóa, và dạy giáo lý nơi các tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội ở thành Naple, thành phần được ngài yêu thương giảng dạy, và là thành phần ngài đã hướng dẫn theo những chân lý căn bản của đức tin. Trong số những con người được ngài phục vụ ấy, không ít kẻ, nghèo nàn và bình dân, rất hay sống đời đồi bại và thực hiện hoạt động tội ác. Ngài đã nhẫn nại dạy họ cầu nguyện, khuyến khích họ cải tiến lối sống của họ. Thánh Alphonsus đã đạt được những thành quả lớn lao: Nơi các vùng nghèo khổ nhất của thành phố này, bấy giờ, gia tăng những nhóm người qui tụ lại vào buổi tối, ở những gia tư, hay các cửa tiệm để cầu nguyện và suy niệm Lời Chúa, đưới sự hướng dẫn của một số giáo lý viên, do Thánh Alphonsus, cùng với các vị linh mục khác thành hình, những vị thường thăm viếng những nhóm tín hữu ấy.
Theo ý muốn của đức tổng giám mục Naple, những cuộc gặp gỡ này đã được tổ chức ở những nguyện đường thành phố, chúng mang tên là "các nguyện đường ban tối". Những cuộc gặp gỡ này thực sự và thích đáng là nguồn mạch về việc giáo dục luân lý, chữa lành xã hội, tương trợ nhau giữa thành phần nghèo khổ: trộm cướp, tranh chấp và mãi dâm đã hầu như biến mất.
Mặc dù bối cảnh về xã hội và tôn giáo trong thời của Thánh Alphonsus rất khác với bối cảnh của chúng ta, thì những "nguyện đường ban tối" này, cũng là một mẫu thực của tác động truyền giáo là tác động chúng ta có thể cảm hứng cả đến ngày hôm nay nữa, vì một "cuộc tân truyền bá phúc âm hóa", đặc biệt là nơi thành phần nghèo khổ nhất, cũng như để xây dựng một cuộc sống chung nhân loại công chính hơn, huynh đệ hơn và đoàn kết hơn. Các vị linh mục được ủy thác cho một công việc thuộc thừa tác vụ thiêng liêng, trong khi đó, thành phần giáo dân được kỹ lưỡng đào luyện có thể trở thành những lãnh đạo viên Kitô giáo hiệu năng, thành thứ men phúc âm chân thực trong lòng xã hội.
Sau khi nghĩ về việc lên đường truyền bá phúc âm hóa các dân ngoại, Thánh Alphonsus, ở vào tuổi 35, đã liên hệ với những con người quê mùa và mục tử thuộc những miền bên trong của Vương Quốc Naples, và bị tác động bởi việc họ chẳng hiểu biết gì về đạo nghĩa, cũng như tình trạng bị bỏ rơi của họ, ngài đã quyết định bỏ thủ đô và dấn thân cho những người này, thành phần nghèo, về cả tinh thần lẫn vật chất. Vào năm 1732 ngài đã thành lập Dòng Chúa Cứu Thế, một dòng ngài đặt dưới quyền bảo hộ của Đức Giám Mục Thomas Falcoia, và chính ngài trở thành bề trên của nó. Những tu sĩ này, được Thánh Alphonsus hướng dẫn, thật sự là thành phần thừa sai lưu động đến tận những làng mạc xa xôi nhất, kêu gọi thống hối và kiên trì sống đời Kitô hữu, nhất là bằng việc cầu nguyện. Cho tới cả ngày nay, các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế lan tràn ra rất nhiều quốc gia trên thế giới, với những hình thức tông đồ mới, tiếp tục sứ vụ truyền bá phúc âm hóa. Tôi nghĩ đến họ với lòng tri ân, kêu gọi họ hãy luôn trung thành theo gương của vị sáng lập thánh thiện của họ.
Lòng thiện hảo và nhiệt tình mục vụ của ngài là những gì đã được cảm nhận, vào năm 1762 Thánh Alphonsus được bổ nhiệm làm giám mục ở Sant'Agata dei Goti, một thừa tác vụ ngài đã ngừng nhiệm vụ, vì lý do bệnh nạn vào năm 1775, với phép của Đức Giáo Hoàng Piô VI. Vào năm 1787, cũng vị giáo hoàng này, nghe thấy tin ngài qua đời sau nhiều khổ đau, đã than lên rằng: "Ngài là một thánh nhân!" Và vị giáo hoàng này đã không sai lầm: Thánh Anphonsus đã được phong thánh năm 1839, và vào năm 1871 đã được tuyên bố là tiến sĩ của Giáo Hội.
Tước hiệu này được ban cho ngài vì nhiều lý do. Trước hết, vì ngài đề ra một giáo huấn phong phú về khoa luân lý thần học, một khoa học bày tỏ một cách thích đáng tín lý Công giáo, cho tới độ, Đức Giáo Hoàng Piô XII đã tuyên bố ngài là "quan thày của tất cả các vị giải tội và các nhà thần học luân lý". Vào thời của ngài lan tràn một thứ giải thích rất ngặt nghèo về đời sống luân lý, cũng vì tâm thức bè rối Jansenist mà, thay vì nuôi dưỡng lòng tin tưởng và niềm hy vọng vào tình thương của Thiên Chúa, lại dậy lên nỗi sợ hãi, và cho thấy dung nhan của Thiên Chúa như là những gì nhăn nhó và nghiêm nghị, rất xa với những gì được Chúa Giêsu mạc khải cho chúng ta thấy.
Nhất là trong tác phẩm chính của ngài mang tựa đề "Luân Lý Thần Học", Thánh Alphonsus đã đề ra một tổng luận quân bình, và thuyết phục giữa những đòi hỏi của lề luật Chúa, được trọn vẹn mạc khải bởi Chúa Kitô, và được giải thích theo thẩm quyền của Giáo Hội, với những động lực của lương tâm và tự do của con người, những gì, thực sự nhờ gắn bó với chân lý và sự thiện, mới đạt đến tầm mức trưởng thành và trọn vẹn của con người. Đối với các vị mục tử của các linh hồn và các vị giải tội, Thánh Alphonsus đã khuyên trung thành với tín lý luân lý Công giáo, được kèm theo bởi một thái độ thông minh và dịu hiền, nhờ đó các hối nhân mới có thể cảm thấy họ được đồng hành, hỗ trợ và phấn khích nơi cuộc hành trình đức tin cùng đời sống Kitô hữu của họ.
Thánh Alphonsus không bao giờ ngừng lập đi lập lại rằng, các linh mục là một dấu hữu hình cho tình thương vô biên của Thiên Chúa, Đấng thứ tha và soi sáng tâm trí của tội nhân, để tội nhân hoán cải và thay đổi cuộc sống của mình. Trong thời của chúng ta, trong đó, có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy, việc mất đi lương tâm luân lý, và - cần phải nhìn nhận rằng - thiếu cảm nhận một cách nào đó bí tích giải tội, thì giáo huấn của Thánh Alphonsus, một lần nữa, là những gì rất hợp thời.
Cùng với các tác phẩm về thần học, Thánh Alphonsus còn viết nhiều văn bản khác nữa, nhắm tới việc huấn luyện đạo giáo cho con người. Kiểu cách thì đơn giản và dịu dàng. Được đọc và phiên dịch ra nhiều ngôn ngữ, các tác phẩm của Thánh Alphonsus đã góp phần khuôn đúc linh đạo phổ thông của hai thế kỷ vừa qua. Một số trong các tác phẩm này là những bản văn được đọc lại một cách rất ích lợi hôm nay đây, chẳng hạn như cuốn "The Eternal Maxims - Những Câu Cách Ngôn Vĩnh Hằng", "Vinh Quang Mẹ Maria", "Thực Hành Yêu Mến Chúa Giêsu Kitô" - cuốn cuối cùng này là một tác phẩm tiêu biểu cho việc tổng hợp tư tưởng của ngài, và là tác phẩm chính của ngài.
Ngài đã nhấn mạnh nhiều đến nhu cầu cần phải cầu nguyện, một việc nguyện cầu giúp con người có thể cởi mở trước Ân Sủng Thần Linh, để hằng ngày thi hành ý muốn của Thiên Chúa, và để thánh hóa bản thân. Về vấn đề cầu nguyện, ngài đã viết: "Thiên Chúa không chối bỏ ân sủng của lời nguyện cầu với bất cứ ai, nhờ đó, họ được trợ giúp để thắng vượt hết mọi đam mê nhục dục, và hết mọi chước cám dỗ. Và tôi muốn nói rằng, và sẽ luôn lập lại rằng, suốt cả cuộc đời của tôi, là tất cả việc cứu độ của chúng ta lệ thuộc vào việc cầu nguyện". Từ đó mới có câu châm ngôn nổi tiếng của ngài: "Ai cầu nguyện thì được cứu độ" (From the great means of prayer and related booklets. Opere ascetiche II, Rome 1962, p. 171).
Theo chiều hướng đó, tôi nhớ đến lời huấn dụ của vị tiền nhiệm, Người Tôi Tớ Chúa Đáng Kính Gioan Phaolô II: "Các cộng đồng Kitô hữu cần phải trở nên những 'học đường' cầu nguyện chân thực. Bởi thế, việc giáo dục nguyện cầu cần phải trở thành, một cách nào đó, một yếu tố then chốt cho tất cả mọi dự án mục vụ" (Apostolic Letter Novo Millennio Ineunte, 33, 34).
Nổi bật nhất trong các hình thức cầu nguyện được Thánh Alphonsus nhiệt liệt khuyên nhủ, đó là viếng Thánh Thể hay, như chúng ta nói ngày nay, đó là tôn thờ Thánh Thể - ngắn hay dài, riêng hay chung. Thánh Alphonsus viết: "Thật sự là trong tất cả mọi việc tôn sùng, thì việc tôn sùng tôn thờ Chúa Giêsu bí tích này là đầu tiên sau các bí tích, một việc tôn sùng đáng yêu nhất đối với Thiên Chúa, và hữu dụng nhất đối với chúng ta. Ôi còn gì vui sướng tuyệt vời cho bằng tin tưởng ở trước bàn thờ, và thưa cùng Người các nhu cầu của chúng ta, như một người bạn đối với một người bạn khác được họ hoàn toàn tin tưởng!" (Visits to the Most Blessed Sacrament and to Mary Most Holy for each day of the month. Introduction).
Linh đạo của Thánh Alphonsus thật sự có tính cách Kitô học, tập trung vào Chúa Kitô và vào Phúc Âm của Người. Việc suy niệm về mầu nhiệm nhập thể và khổ nạn của Chúa Kitô, thường là đối tượng giảng dạy của ngài: Thật vậy, nơi các biến cố này, việc cứu chuộc được hiến ban "một cách dồi dào" cho tất cả mọi người. Và chính vì có tính cách Kitô học, mà lòng đạo đức của Thánh Alphonsus cũng có tính cách Thánh Mẫu một cách sắc bén. Hết lòng tôn sùng Mẹ Maria, ngài đã minh họa vai trò của Mẹ trong lịch sử cứu độ: là cộng sự viên của việc Cứu Chuộc và là Trung Gian ân sủng, là Mẹ, Đấng Cầu Bầu và Nữ Vương. Hơn nữa, Thánh Alphongsus đã khẳng định rằng, việc tôn sùng Mẹ Maria sẽ là một niềm an ủi lớn lao trong giờ lâm tử của chúng ta. Ngài xác tín rằng, việc suy niệm về định mệnh đời đời của chúng ta, về ơn gọi của chúng ta, trong việc đời đời tham phần vào hạnh phúc của Thiên Chúa, cũng như về khả thể thê thảm bị hư trầm, là những gì góp phần vào cuộc sống thanh nhàn và dấn thân, cũng như trong việc đối diện với thực tại của sự chết, bằng việc luôn tin tưởng vào sự thiện hảo của Thiên Chúa.
Thánh Alphonsus Maria Ligouri là một gương mẫu cho một vị mục tử nhiệt thành, vị đã chiếm được các linh hồn, bằng việc rao giảng Phúc Âm, cũng như bằng việc ban phát các bí tích, kèm theo tác hành tỏ ra thiện hảo dịu dàng khiêm hạ, một tác hành xuất phát từ mối liên hệ gắn bó của họ với Thiên Chúa, Đấng là sự thiện hảo vô cùng. Ngài đã có một viễn kiến thực tế lạc quan, về các nguồn mạch của những sự vật, được Chúa ban cho hết mọi người, và đề cao tầm quan trọng đối với các thứ cảm xúc và cảm thức của cõi lòng, thêm vào với trí khôn, trong việc mến yêu Thiên Chúa và thương yêu tha nhân.
Tóm lại, tôi muốn nhắc nhở là, vị thánh của chúng ta, như Thánh Francis de Sales - vị tôi đã nói tới mấy tuần trước đây - nhấn mạnh rằng, thánh thiện là những gì khả đạt với hết mọi Kitô hữu: "Tu sĩ với tư cách là tu sĩ, giáo dân với tư cách là giáo dân, sống đời hôn nhân gia đình với tư cách trong đời sống hôn nhân gia đình, thương gia với tư cách là thương gia, lính tráng với tư cách là quân nhân, và cứ thế với hết mọi bậc sống" (Practice of Loving Jesus Christ, Opere ascetiche I, Rome 1933, p. 79). Tôi tạ ơn Chúa, Đấng, theo sự quan phòng của Ngài, đã làm xuất hiện các vị thánh và các vị tiến sĩ ở các thời điểm khác nhau, và nơi chốn khác nhau, nói cùng ngôn ngữ, kêu gọi chúng ta gia tăng đức tin, và sống một cách yêu thích và hân hoan làm Kitô hữu, bằng các tác hành đơn giản hằng ngày, tiến bước theo đường lối thánh thiện, trên con đường đến với Thiên Chúa và đến với niềm vui chân thực. Xin cám ơn anh chị em.
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL
