MẦU NHIỆM CHÚA BA NGÔIGần đây, sau khi Bản Nghi Thức Thánh Lễ mới được Hội Đồng Giám Mục Viêt Nam công bố cho thi hành trên toàn quốc, nhiều ý kiến khác nhau đã được bày tỏ liên quan đến nội dung dịch thụât và một số từ ngữ thần học và phụng vụ được sử dụng trong Bản Nghi Thức mới này.
Trước hết là phần mở đầu Thánh Lễ , Chủ tế làm dấu thánh giá với công thức:
Nhân danh Cha và Con và Thánh Thần
Công thức này đã được dùng lại từ Bản Nghi Thức cũ xuất bản năm 1969 nhưng khác với công thức của Bản thứ 2 năm 1992 như sau :
Nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần
Lý do thay đổi được đưa ra là để tránh sự lầm lẫn về “ Ba Chúa”(Trithéisme) có thể gây ra trong công thức của Bản 1992 tức là muốn nhấn mạnh đến sự kiện chỉ có Một Thiên Chúa với Ba Ngôi Vị “đồng một bản thể (consubstantialis) và uy quyền ” như Giáo Hội tuyên xưng trong Kinh Tin Kính của Công Đồng Nicene (325 A.D).
Chi tiết quan trọng này rất thích hợp để chúng ta suy niệm về Mầu Nhiêm Chúa Ba Ngôi ( Holy Trinity) mà Giáo Hội cử hành Chúa Nhật tuần này.
Có thể nói: Chúa Ba Ngôi là một Mầu Nhiệm lớn nhất của Đạo Công Giáo được Chúa Kitô thiết lập trên nền tảng các Thánh Tông Đồ cách nay trên 2000 năm.
Xưa kia,các Thánh Giáo Phụ (Church Fathers), đặc biết Thánh Augustinô (354-430), đã suy niệm nhiều về Mầu Nhiệm này nhưng đã không thể tìm ra được lời giải đáp thuần lý nào ngoài xác tín đó là Mầu Nhiệm phải tin mà thôi.
Trước hết, Mầu Nhiệm này đã không được mặc khải trong Kính Thánh Cựu Ước có lẽ để tránh bối rối cho Dân Do Thái vốn quen với não trạng “độc thần = monotheism” cho phép họ chỉ biết tôn thờ một Thiên Chúa Yaweb là Cha của các Tổ Phụ Abraham, Isaac và Jacob và cũng là Thiên Chúa đã giải phóng họ, qua bàn tay ông Môisen , khỏi ách thống khổ bên AiCập để trở về quê hương an toàn. Trong bài đọc một hôm nay, Môisen đã nhắc lại cho Dân ghi nhớ và suy niệm rằng “ trên trời cao cũng như dưới đất thấp ,chính CHÚA là Thiên Chúa chứ không có thần nào khác nữa. Anh em hãy giữ các thánh chỉ và mệnh lệnh của Người mà hôm nay tôi truyền cho anh em , như vậy anh em và con cháu anh em sau này sẽ được hạnh phúc , được sống lâu trên đất mà ĐỨC CHÚA , Thiên Chúa của anh em vĩnh viễn ban cho anh em .”(Đnl 4, 39-40)
Ngược lại trong Kinh Thánh Tân Ước, Mầu Nhiệm Chúa Ba Ngôi đã được mặc khải rõ ràng cho nhân loại lần đầu tiên qua trình thuật Chúa Giêsu nhận phép rửa của Thánh Gioan Tẩy Giả trong sông Jordan (x Mt 3,13-17; Mc 1,9-11;Lc 3,21-22),nơi đây “Chúa Thánh Thần ngự xuống trên Người dưới hình dáng chim bồ câu” và tiếng nói của Chúa Cha lần đầu được nghe từ trời cao phán ra :“ Con là Con của Cha,ngày hôm nay Cha đã sinh ra Con”(Lc 3:22).
Tiếng Chúa Cha lại được nghe thêm một lần nữa khi Chúa Giêsu Biến Hình trên núi Tabor trước mắt ba Tông Đồ Phêrô, Gioan và Gia Cô Bê : “ Đây là Con Ta yêu dấu hằng đẹp lòng Ta;.các ngươi hãy nghe lời Người”.(Mt 17: 5) Đặc biệt trong Tin Mừng Thánh Matthêu hôm nay , Chúa Giêsu đã minh nhiên nói đến Ba Ngôi Thiên Chúa khi Người truyền cho các Tông Đồ đi rao giảng Tin Mừng Cưú Độ và rửa tội cho muôn dân “ nhân danh Cha ,và Con và Thánh Thần,”. Những lời này của Chúa Giêsu đã vén mở cho chúng ta biết về Ba Ngôi đồng bản thể trong Một Thiên Chúa duy nhất mà Giáo Hội long trọng mừng Lễ hôm nay.
Ba Ngôi Vị nhưng cùng Một Thiên Chúa duy nhất thánh thiện, uy quyền và đầy yêu thương. Chính tình yêu này của Ba Ngôi Thiên Chúa đã đưa đến kết quả “Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh Thiên Chúa..” (St 1,27) và “ muốn cho mọi người được cứu độ và nhận biết chân lý” (1Tim 2,4).
Mặt khác, Mầu Nhiệm BA trong MỘT cũng diễn tả cách siêu hình cho chúng ta biết về bản chất của Giáo Hội là tuy có nhiều trong thành phần nhưng chỉ qui kết về một: đích điểm ,đó là cùng một Đức Tin, một Phép Rửa , một Thiên Chúa là Đấng đã dựng lên và cứu chuộc con người chỉ vì yêu thương và tha thứ…D0 đó, tuyên xưng và sống Mầu Nhiệm Chúa Ba Ngôi cũng mạnh mẽ đòi hỏi chúng ta phải san bằng mọi dị biệt, mọi bất đồng và mọi trở ngaị để trở nên MỘT trong yêu thương, và an hoà với nhau như Ba Ngôi trong Một THIÊN CHÚA Tình Thương và Hiệp Nhất.
LM. Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn
